ta m o m ila d eterm in izm ga (lotin ch a
deierminure — sababiy
bog‘liqlik yoki shartlanganlik
degan m a 'n o n i b ild irad i),
b in ob arin , sababiy b o g la n is h qonuniga b o lysunadi. Iroda
sh a x sn in g p six o lo g ik q iyofasi, u n in g ijtim oiy hayoti va
faoliyati sharoitida turli axborotlar natijasi sifatida yuzaga
k elgan m otivlarning xususiyati va maqsadi bilan uyg‘un-
lash g an d ir. S h u n in g d e k , irodaviy fa o liy a tn in g b evosita
sababchisi sifatida harakatlar tizim in i vujudga keltiruvchi,
uiarni tartibga solu vch i rang-barang vaziyatlar, sharoitlar
vujudga keltiruvchisi b o ‘lib qoladi. Shuni unitm aslik joizk i,
s h a x s n in g irod aviy fa o liy a ti ob yek tiv ravishda b oshq a
kategoriyalar bilan b o g ‘langandir. Biroq, bundan irodaning
psixologik jihatidan ro'yobga chiqishini inson m as’uliyatidan
tashqarida yuzaga k eladigan n o m a’lum majburiy zaruriyat,
d egan xulosa kelib ch iqm asligi lozim .
Irodaviy faoliyatn in g o ‘ziga xos xususiyatlari quyidagi-
lardan: 1) irodaviy harakatlarni shaxs ham isha ularning
subyekti sifatida am alga oshiradi; 2) irodaviy akt, harakatni
sh axs t o ‘la -to ‘kis m as'u llik ni zim m asiga oigan ish, amal
sifatida ichki dunyosida o'tkazadi; 3) irodaviy faoliyat tufayli
in so n k o ‘p jih atd an o ‘z in i o ‘zi shaxs sifatida anglaydi;
4) irodaviy faoliyat sababli shaxs o ‘z hayoti y o ‘li va taqdirini
o ‘zi belgilashi lozim lig in i tushunib yetadi va h okazo. S h u
n in g d ek , irodaning faollash tiru vch i va jilo vlab turuvchi
funksiyalari birgalikda am a l qilsa, faqat shundagina shaxs
o ‘z m aqsadiga erishish y o lid a g i to ksiqlarni yengishi kafolat-
Download
Do'stlaringiz bilan baham: |
