O zbekiston respublikasi so g L iq n I saqlash

secunda) tashqi yuzasida oldingi tishsimon mushak g ‘adir-budurligi 
(tuberositas musculi serrati anterioris) bor.
Rentgenoanatomiyasi. Ko‘krak qafasini hosil qiluvchi suyak- 
lardan to‘g‘ri rentgenogrammada faqat qovurg‘alaming soyasi ko‘- 
rinadi. Qovurg‘alaming soyasi rentgenogrammada qiya yo‘nalgan 
hoshiya shaklida ko‘rinadi. Qovurg‘alar qiya yo‘nalgani uchun rent­
genogrammada uning orqa qismi soyasi, oldingi qismi soyasiga 
qavatlanadi. Shuning uchun rentgenogrammada qovurg‘alar ichida 
o‘pka to‘qimasi ko‘ringan to‘rtburchak shaklidagi katakchalar hosil 
qiladi. Qovurg‘aning orqa qismi soyasi gorizontal joylashib, umurt- 
qadan ko‘krak qafasining lateral chetiga boradi va qovurg‘a o ‘zining 
bo‘ylama o ‘qi atrofida buralib pastga tushaboshlaydi. Qovurg‘aning 
oldingi qismi soyasi ko‘krak qafasining lateral chekkasidan bosh- 
lanadi va pastga qiyshiq yo‘naladi. Uning qavariqligi pastga qaragan. 
Qovurg‘aning oldingi qismi soyasi o ‘z yo‘nalishida uning orqa qismi 
soyasini kesib o ‘tadi. Qovurg‘alaming tog‘ay qismi yaxshi ko‘rinmaydi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda 7 juft chin, 2 ju ft soxta va 3 juft 
yetim qovurg‘alar boiadi. Ulaming qovurg‘asi ikki: suyak va tog‘ay 
qismlardan iborat. Bu qismlaming bir-biriga nisbati kattalamikiga 
o ‘xshaydi. Qovurg‘a boshchasi va do‘mboqchasi tog‘aydan iborat. 
Qovurg‘a bo ‘yinchasi suyak va tog‘ay qismlardan iborat bo‘lib, 
uning tog‘ay qismi qovurg‘a boshchasi va do‘mboqchasini bir-biri 
bilan qo‘shib turadi. Qovurg‘aning tanasi yumaloq, qovurg‘a egati 
va burchagi yaxshi bilinmaydi.
Erta bolalik davrida qovurg‘alar o ‘sishi tezlashadi. Uning orqa 
qismi bo‘yinchasi hisobiga uzayadi. Oldingi qismi tez o ‘sib tanasi
48

---

yassilanadi va ichkariga qarab buriladi. Bolalikning birinchi davrida 
qovurg‘a o ‘sishda davom etadi va uning burchagi aniq bilinadi.
Bolalikning ikkinchi davrida qovurg‘a boshchasi va do‘mboqchasi 
uchun ikkilamchi suyak nuqtalari paydo bo‘ladi. 
U tana bilan 
1 8 - 2 5 yoshda birikadi. X qovurg‘a tog‘ayi qovurg‘a ravog‘i bilan 
qo‘shiladi va bu davrda 7 ju ft chin, 3 juft soxta va 2 juft yetim 
qovurg‘alar bo ‘ladi. Balog‘at davrida qovurg‘alarning relyefi paydo 
b o ‘lib, bo‘yincha tog‘ayi yo‘qoladi. Suyak nuqtalari o ‘zaro birikadi.