Obilov ilhom

Buxoroda, ikkinchisi Ko
:
chkunchixonning yana bir o'g’li Abdulatifxon Samarqandda hukmronlik qila 
boshladilar.
**** Suyunchxo'janing o'g'li Navro’z Ahmadxon foydalanib qolishga qaror qildi. Samarqand hukmdori, 
amakivachchasi Abdulatifxon bilan ittifoq tuzib 1540-yilda Buxoroni egalladi va hokimiyatni o'z tarafdorlariga 
topshirdi. 1548-yilda Abdulatifxon vafot etgach, Samarqand taxtini egalladi. 
**** Biroq Karmana va Miyonqol hukmdori Iskandarxon va uning o‘gli Abdullalar Navro’z Ahmadxonga 
itoal etishni istamadilar. Bunga qarshi Navro’z Ahmadxon Miyonqolga yurish boshladi. 
****Ota o’g’il amakisi Balx hokimi Pirmuhammad I ni oldiga qochishdi 
 
8-o’zbek 6-mavzu majburiylarga 
 
 
****Navro‘z Ahmadxon vafot etgach, kurash maydoniga Miyonqol hokimi Iskandar Sultonning o‘g‘li 
Abdullaxon II (1534-1598) chiqdi. U Shayboniyxonning amakisi Xo’ja Mahmudning o’g’li Jonibek 
Sultonning nabirasi edi.
****Buxoro yaqinidagi Jo‘ybor qishlog'ida istiqomat qiluvchi, shayx Muhammad Islom Abdullaxon II 
ning taxtga chiqishiga katta yordam bergan 
****Muhammad Islom va uning avlodlari o‘zlarining kelib chiqishini ota tomonidan Muhammad 
payg‘ambar avlodlariga, ona tomonidan esa Chingizxon va Jo‘jiga bog‘lar edilar 
****Shayxning o‘g‘li Abubakr Sa’d Buxoroda shayxulislom lavozimida faoliyat yuritdilar. 
****1556-yilda Navro‘z Ahmadxon vafot etgach, Abdullaxon II darhol Karmana va Shahrisabzda o’z 
hukmronligini tikladi.
****Taxtga yoshi ulug’ shaxs o’tirishi an’anasiga amal qilib taxtga dastlab amakisi Pirmuhammad I ni, 
uning vafotidan so‘ng esa otasi Iskandarxonni taxtga o’tqazdi 
****1583-yilda otasi vafot etgach, Abdullaxon II rasman xon deb e’lon qilindi.Shu tariqa, Abdullaxon II 
Movarounnahrda o‘z hokimiyatini to‘la o‘rnatdi.

---

****Buyuk davlat tuzdi va bunday ulkan natijaga Amir Temurdan keyin Abdullaxon II erisha oldi, xolos. 
***Rossiyada bu davlatga nisbatan „Великая Бухария (Buyuk Buxoro) iborasi qo‘llanilgan edi. 
****Abdullaxon II toj-u taxt masalasida o’zining o‘g‘li Abdulmo’min bilan kelisha olmadi. U valiahd 
sifatida Balx viloyatini boshqarar edi. 
****Abdullaxon II 1598-yilda vafot etgach, taxtni o‘g‘li Abdulmo‘min egalladi. Biroq o‘sha yilning 
o‘zidayoq Abdulmo’min fitnachilar tomonidan o‘ldirildi. Undan qolgan ikki yashar o’g‘ilning xonlik 
huquqini hech kim tan olmadi.
****Taxt uchun boshlangan kurash natijasida taxtga Abdullaxon II ning amakivachchasi - Balx hokimi 
Pirmuhammad II o‘tqazildi.
**** Eron hukmdori shoh Abbos bostirib kirib, Nishopur, Sabzavor, Mashhad, Hirotni egalladi.
****Xorazm esa xonlik tasarrufidan chiqib, davlat mustaqilligini tiklab oldi.
****Pirmuhammad II Buxoro xonligini yana ikki yilcha idora qildi. 1601-yilda u bilan kelib chiqishi 
ashtarxoniylardan bo‘lgan, Samarqand hokimi Boqi Muhammad o‘rtasida qonli to‘qnashuv yuz berdi. 
Mag‘lub bo'lgan Pirmuhammadxon II o‘ldirildi.
****Shu tariqa, Abdullaxon II vafotidan atigi 3 yil o'tgach, bir asr hukmronlik qilgan shayboniylar 
sulolasi barham topdi. 
8-o’zbek 7-mavzu majburiylarga 
 
 
****XV asrning 30-yillarida Volgabo‘yi yerlarida tashkil topgan Ashtarxon (Hoji Tarxon) xonligi edi. Hozirgi 
Rossiya Federatsiyasiga qarashli Astraxon (Ashtarxon) shahri uning poytaxti bo'lgan.
****Rossiya bu xonlikni 1556-yilda bosib oldi. Ashtarxon xonligi tugatilgach, Yormuhammadxon va uning 
xonadoni Buxoro xonligidan boshpana topdi. U Buxoro xoni Iskandarxon (Abdullaxon II ning otasi) bilan yaqin 
munosabatda bo‘lgan.
****Yormuhammadxon oila a’zolari va qarindosh-urug‘i bilan Buxoroga kelgach. Iskandarxon ularni izzat-ikrom 
bilan kutib oldi va qizi Zuhrabegimni Yormuhammadxonning o‘g‘li Jonibek Sultonga turmushga berdi. Jonibek 
Sulton Zuhrabegimdan uch o‘g‘il (Din Muhammad, Boqi Muhammad, Vali Muhammad) ko‘rdi.
****Shayboniylar sulolasidan taxt vorisi qolmagach, Jonibek Sulton xonlik taxtiga eng munosib nomzod bo‘lib 
qoldi. Xonlikning nufuzli kishilari unga taxtni taklif etdilar. Lekin u o‘g‘li Din Muhammad foydasiga taxtdan 
voz kechdi. Biroq bu orada Xurosonda Eron hukmdori Shoh Abbos qo‘shini bilan yuz bergan jangda Din 
Muhammad halok bo‘ldi. 
****1601-yilda Jonibek Sultonning ikkinchi o‘g‘li, Samarqand hokimi Boqi Muhammad Buxoro taxtiga 
o‘tqazildi. Shu tariqa Buxoro xonligi tarixida yangi sulola - ashtarxoniylar sulolasi hukmronligi boshlandi. 
****Boqi Muhammad (1601-1605) 1602-yilda Eron safaviylariga zarba berib, Balxni bo‘ysundirdi va ukasi 
Vali Muhammadni hokim etib tayinladi.
****1605-yilda Boqi Muhammad vafot etgach, ukasi Vali Muhammad taxtga o‘tqazildi. Biroq Buxorolik amirlar 
xonga qarshi isyon uyushtirganligidan xabar topgan Vali Muhammad qochib ketdi.

---

****Amirlar taxtga Boqi Muhammadxonning o‘g‘li Imomqulixonni (1611-1642) o‘tqazdilar. Imomqulixon