Ochiq dars ishlanmasi I. 5-sinf texnologik xarita

0,161
7
O’nli kasr
Oddiy kasr
To’g’ri kasr
Noto’g’ri kasr
Aralash kasr
Natural son

Darsning yakuni: a) o’quvchilarni baholash;
b) vazifa:10-misol.
2. DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI

MAVZU: TO’G’RI VA NOTO’G’RI KASRLAR. TAYaNCH SO’ZLAR: to’g’ri kasr, noto’g’ri kasr, surat, maxraj.

MAVZUNING QISQACHA TA’RIFI: To’g’ri va noto’g’ri kasrlarning ta’riflarini bilish, qiymatlarini 1 bilan taqqoslash.

O’QUV JARAYoNINI AMALGA OSHIRISH TEXNOLOGIYaSI: Metod: interfaol. Shakl: noan’anaviy. Vositalar: “Matematik diktantlar” to’plami, multimedia. Nazorat: savol-javob. Baholash: 5 ballik reyting tizimi.

DARS /AMALIYoT/NING MAQSAD VA VAZIFALARI:

MAQSADLAR: Ta’limiy: o’quvchilarni to’g’ri va noto’g’ri kasrlar bilan tanishtirish. Tarbiyaviy: kundalik hayotimizda miqdorlarni belgilashda kasrlardan foydalanishni bilish. Rivojlantiruvchi: o’quvchilarni fikrlashga o’rgatish.

KUTILAYoTGAN NATIJALAR:

Dars /amaliyot/ yakunida o’quvchi biladi (Bilim): to’g’ri va noto’g’ri kasrlarni farqlay olish. Dars /amaliyot/ yakunida o’quvchi tushunadi (Ko’nikma): turli kasrlardan to’g’ri va noto’g’ri kasrlarni ajratib yozish. Dars /amaliyot/ yakunida o’quvchi bajara oladi (Malaka): ma’lum shartlar talab etilgan mashqlarni bajara olish.

DARS JARAYoNI VA UNING BOSQICHLARI
ISHNING NOMI	BAJARILADIGAN ISH MAZMUNI	VAQT
1-bosqich: Tashkiliy qism	Davomatni aniqlash, sinfni darsga tayyorlash.	2 min
2-bosqich: Refleksiya. Extiyojlarni aniqlash.	O’tilgan mavzuni takrorlash. Matematik diktant.	10 min
3-bosqich: Yangi mavzu bayoni	To’g’ri va noto’g’ri kasrning ta’rifi bilan tanishtiriladi. Kartochkalarda yozilgan kasrlardan namunalar ko’rsatiladi.	10 min
4-bosqich: Mustahkamlash	573 – 575 – misollarni yechish. “Venn diagrammasi” va “Klaster” texnologiyalaridan foydalanish.	15 min
5-bosqich: Baholash. Dars yakuni.	To’plangan ballarni umumlashtirish, izohlash, o’quvchilarning baholarini jurnalga qayd etish.	5 min
6-bosqich: Uyga vazifa	580 – 583 – misollar.	3 min

3. DARSNING MAVZUSI: TO’G’RI VA NOTO’G’RI KASRLAR

Darsning maqsadlari:
Ta’limiy maqsadi:
o’quvchilarni to’g’ri va noto’g’ri kasrlar bilan tanishtirish.
Tarbiyaviy maqsadi:
kundalik hayotimizda miqdorlarni belgilashda kasrlardan foydalanishni bilish.
Rivojlantiruvchi maqsad:
o’quvchilarni fikrlashga o’rgatish.
Darsning borishi:
Tashkiliy qism
Davomatni aniqlash. Kun sanasi bilan bog’liq bo’lgan muhim voqealar haqida qisqacha suhbat.
O’tilgan mavzuni takrorlash
Matematik diktant.

MATEMATIK DIKTANT
1.	Kasrni bo’linma ko’rinishida yozing:
2.	Bo’linmani kasr ko’rinishida yozing: 45:60; 17:5; 25:100; 20:40; 6:13.
3.	Kasr ko’rinishida yozing: a) bo’linuvchi 5. bo’luvchi 6; b) bo’linuvchi 6. bo’luvchi 5.

Yangi mavzu bayoni
Biz kasr sonlar bobida oddiy kasrlardan ilgari ulushlarni o’rganamiz. Matematika o’qituvchimiz doskaga kvadrat chizdi va 4 bo’lakka bo’ldi. Bir bo’lakni rangli qalamda bo’yab chizdi. Ustoz kvadratning qanday bo’lagini bo’yadi. Demak, ustoz kvadratni 4 ta teng bo’laklarga bo’lib, uni bitta bo’lagini rangli qalam bilan bo’yadi. U kvadratning 4 tadan bittasini bo’lganini bildiradi.

Demak, butunning teng bo’laklari ulushlar deyiladi.
Xayotda, turmushda, xo’jalik yuritishda bir butun deb olingan miqdorni (buyumni) ko’pincha teng bo’laklarga bo’lamiz. Ulushlarni xayotda nom bilan ataymiz. Ikkidan bir ulush – yarim, to’rtdan bir ulush – chorak, sakkizdan bir ulush – nimchorak.

Butun yarim chorak nimchorak
Butunning bitta yoki bir nechta teng ulushlaridan tuzilgan son kasr deyiladi. Keltirilgan misolimizda kvadratning to’rtdan bir bo’lagini bo’yalganini aytib o’tdik bu bo’yalgan bo’lagini kasr ko’rinishda bo’lagi bo’yalgan deyiladi.
yozuvda chiziqcha ustidagi son kasrning surati, pastidagi son kasrning maxraji, “ ” chiziqcha esa kasr chizig’i deyiladi.
Umumiy ko’rinishda kasr son deb olingan. ko’rinishdagi sonlar oddiy kasrlar deyiladi. va lar natural sonlardir. Har qanday kasrni natural son ni natural son gu bo’lish natijasi deb aytish mumkin. Aksincha yoki ko’rinishda yozish mumkin.
Misol: , , , .
Har qanday natural sonni maxraja 1 bo’lgan kasr deb qarash mumkin.
.
Kasr chizig’i bo’lish amalini bildiradi.
Misol:
yozuvda va natural sonlarga nisbatan quyidagi fikrlar bo’lish mumkin: 1) , 2) , 3) , bu xollarda quyidagicha kasrlarni xosil qilamiz.
Agar bo’lsa, to’g’ri kasr,
, bo’lsa, noto’g’ri kasr xosil bo’ladi.
Surati maxrajidan kichik bo’lgan kasr to’g’ri kasr deyiladi. To’g’ri kasr doimo 1 dan kichik bo’ladi.
Surati maxrajidan katta yoki maxrajiga teng kasr noto’g’ri kasr deyiladi. Noto’g’ri kasrlar 1 dan katta yoki 1 ga teng bo’ladi.