Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov
- rasm. Qonni tindirish bosqichi
Download 2.89 Mb. Pdf ko'rish
|
odam va uning salomatligi 8 uzb
|
26- rasm. Qonni tindirish bosqichi:
1 — vena tomiridan endigina olinib pro- birkaga quyilgan qon; 2 — probirkada biroz turgan qon; 3 — sentrifugalangandan so‘ng ikki qismga ajralgan qon (yuqoridagi rangsiz qismi — qon plazmasi, pastki quyuq qis- mi — qonning shaklli elementlari bor qismi). 35 qoladi, ya’ni odamning qoni tarkibidagi eritrotsitlar yadrosiz bo‘ladi. Ular o‘rtasi ozroq botiq, yumaloq shaklga ega. 1 mm 3 qonda 4—6 million, o‘rtacha 5 million dona eritrotsit bo‘ladi. Eritrotsit- larning hosil bo‘lishi va soni normal miqdorda bo‘lishi odamning sog‘lig‘iga, ovqatlanishiga, jismoniy mashqlar bilan shug‘ullani- shiga, quyoshning ultrabinafsha nurlarini yetarli qabul qilishiga bog‘liq. Ayniqsa, ovqat tarkibida oqsillar, temir moddasi, B guruhga kiruvchi vitaminlar yetarli miqdorda bo‘lishi zarur. Eritrotsitlar suyak ko‘migida hosil bo‘lib, qonga o‘tgandan so‘ng o‘rtacha 120 kun yashaydi. So‘ngra ular jigarda va taloqda parchalanadi. Parchalangan eritrotsitlardan ajralgan temir moddasi suyak ko‘migida yosh eritrotsitlar hosil bo‘lishi uchun sarflanadi. Parchalangan eritrotsit- larning gemoglobini tarkibidagi gem moddasi jigarda bilirubin moddasiga aylanib, o‘t suyuqligi hosil bo‘lishi uchun sarflanadi. Eritrotsitlarning asosiy vazifasi organizmning barcha hujay- ralarini kislorod bilan ta’minlashdan iborat. Ular tarkibidagi gemoglobin o‘pkalardan kislorodni o‘ziga biriktirib hujayralarga yetkazadi, ularda moddalar almashinuvi natijasida hosil bo‘lgan karbonat angidridni yana o‘ziga biriktirib o‘pkaga olib boradi. Eritrotsitlarning soni va ular tarkibidagi gemoglobin miqdo- rining kamayishi kamqonlik (anemiya) kasalligi deb ataladi. Bu kasallikning oldini olish uchun yuqorida aytilganidek, ovqat tar- Download 2.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|