Oila pedagogikasi

Metodik tavsiyalar
Oilada maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalami ekologik 
tarbiya berishda quyidagi ishlami amalga oshirish zamr:
1. Ota-onalami ekologik savodxonliklarini oshirish.
242

---

2. Ota-onalarga va bolalarga ekologiya haqida bilimlar 
berish.
3. Ota-onalarda va bolalarda ekologik madaniyatini 
tarbiyalash.
4. Oilada tabiat burchaklarini va tabiat kundaliklarini 
tashkil etish kerak.
5. Oilada bolalami tabiat haqida bilimga ega bo‘lishlari 
uchun kuzatishlar tashkil etishlari kerak.
6. Bolalar bilan «Tabiat muzeyiga», «Hayvonot bog‘iga», 
«Botanika bog‘iga» ekskursiyalar tashkil etish kerak.
7. Bolalarga muntazam ravishda tabiatga doir badiiy 
asarlami o‘qib berish maqsadga muvofiqdir.
Bola tarbiyasida oila va jamoat hamkorligi
Odamning qalbida neki oliyjanob tuyg'ular 
mavjud bo ‘Isa ular awalo, Onadandur
Islom Karimov
XXI 
asming har kuni mustaqil davlatimizdagi sog‘lom 
dunyoqarashga ega bo‘lgan iymonli, diyonatli kishilarga fikr- 
lash va halol mehnat qilish davri kelganligi sezdirmoqda.
Ajdodlarimizdan bizga meros bo‘lib qolgan insoniy fazi- 
latlaming birinchi navbatda yoshlarimizning ma’naviy bar- 
kamol bo‘lib yetishishlari, ulardan bilimdon va zukko shaxs- 
lar yetishib chiqishi uchun xizmat qilishi tabiiy.
0 ‘zbekiston o‘z mustaqilligini qo‘lga kiritgan kunlar- 
danoq yurtboshimiz tashabbusi bilan bir qancha hujjatlar 
va qarorlar qabul qilindi. Bular «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qo- 
nun Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi, «Sog‘lom avlod» 
davlat dasturi; Bu dasturlaming muvafFaqiyatli bajarilishi
243

---

jamiyatimiz a’zolari ma’naviyati va dunyoqarashi sog‘lom 
bo‘lishini nazarda tutadi.
Bizga ma’lumki 2001-yilni O'zbekiston Respublikasida 
«Ona va bola» yili deb e’lon qilinishi munosabati bilan 
«Ona va bola» davlat dasturi islilab chiqildi va tasdiqlandi. 
Ushbu davlat dasturining asosiy maqsad vazifalaridan biri:
- har tomonlama jismoniy, ma’naviy va aql zakovatli 
bolalar kamol topishi uchun shart-sharoitlar yaratish, ular- 
ning tarbyasida pedagogika, psixologiyaning zamonaviy usul- 
larini qo'llash asosida qat’iy bilimlar, erkin fikrlash ko‘nik- 
malarini 
shakllantirish atrof-muhitning boyligi va xilma- 
xШigi bilan keng tanishtirish;
- eng 
yaxshi 
an’analarimiz va urf-odatlarimiz asosida 
yoshlami vatanga, xalqqa muhabbat va sadoqat, milliy va 
umuminsoniy qadriyatlaiga hurmat ruhida tarbiyalashda ota- 
onalar, ta’lim muassasalari va mahallaning rolini oshi-rish;
- mustahkam va sog‘lom oilani 
shakllantirish uchun 
sharoit yaratish, bolani tarbiyalash, jismoniy va ma’naviy 
rivojlantirishda ona va oilaning rolini kuchaytirish.
Respublika rahbariyati oilalarga har tomonlama yordam 
berishni o‘zining asosiy vazifalaridan biri deb bilmoqda.
Davlat bolalami 'yaslida maktabgacha ta’lim muassasa- 
larida taibiyalanishi, umumta’lim maktabida, kollej-litsey, 
oliy o‘quv yurtlarida bilim olishlari uchun sarflanadigan 
xarajatlami yildan yilga ko'paytirib bormoqda.
Onalarga qulaylik tug‘dirish ulaming moddiy sharoit- 
larini yaxshilash, bola tarbiyasi bilan jiddiyroq shug‘ullanish- 
lari uchun katta imtiyozlar yaratilgan. Masalan, maktabgacha 
ta’lim muassasalari tarmog‘ini kengaytirish va undagi mod­
diy sharoitni yaxshilash; bola tugilgandan birinchi bolaga, 
ikkinchi va uchinchi bolaga beriladigan so‘yunchi pullari
244

---

miqdorini yildan yilga oshirib borish, 2 va undan ortiq 12 
yoshgacha bolasi bo‘lgan oilalaming mehnat ta’tillarini 
uzaytirish, ishlab chiqarishdan ajralmagan holda ishlaydigan 
xotin-qizlarga bola tug‘Uganda bolasi 2 yoshga to‘lgunga 
qadar o‘rtacha oyligi saqlangan holda va bola 3 yoshga kir- 
gunga qadar pulsiz ta’til joriy qilinishi, bunda uning 
mutaxassisligi bo'yicha ish staji saqlanishi; yolg‘iz onalaiga 
har bir bolasi uchun beriladigan oylik nafaqa puli miqdorini 
ko'paytirilishi; ota-onalarining bolalar bilan birgalikda dam 
olishlari va davolanishlari uchun shart-sharoiti yaratilishi; 
narx-navoni oshishi munosabati bilan ishlamoqchi bo'lgan 
bolalarga 
to ‘la
bo‘lmagan ish kuni, ish haftasi, uyda ish- 
lashlari uchun sharoit yaratishi, bolalar kasallanganda uni 
parvarish qilish uchun pul to‘lanadigan vaqtning uzaytirilishi 
shular jumlasidandir.
Respublikamiz rahbariyati oila mustahkamlash, 
uning 
sharoitini yaxshilash, kishilaming turmush farovonligini 
oshirishga juda katta ahamiyat bermoqda. Oilaning mustah- 
kamligi bolalami har tomonlama to‘g‘ri taibiyalashga im- 
kon beradi. Oila, maktabgacha ta’lim muassasasi, maktab, 
mahalla jamoasi o‘rtasidagi aloqani yaxshilash, ota-onalar- 
ning bolalar tarbiyasi uchun javobgarligini oishrish davr 
talabidir.
Bola tarbiyasi bilan jiddiyroq shug‘ullanish va oilani 
mustahkamlashning muhim garovi aholining shart-sharoitini 
yaxshilash, turmush 
darajasini ko‘tarish bo'yicha hozirgi 
kunda respublikamiz rahbariyati tomonidan chiqarilayotgan 
farmon va qonunlar, bulami amalga oshirish bo‘yicha 
belgilanayotgan chora-tadbirlar ko‘p millatli xalqimizmng 
taq-singa sazovor bo‘lmoqda. Masalan, homilador va kam 
qonH bolalik ayollarga shifoxonalarda bepul ovqat berish
245

---

tashkil qilingan, kollej-litsey, oliy o‘quv yurtlari talabalari, 
magistranlar hamda aspirantlar oylik stependiyalari oshirilib 
be-rilmoqda. Maktab o‘qituvchilari va taibyachilarining ish 
soati kamaytirib, oylik maoshlari oshirilmoqda. Hamma 
o‘qituvchilaming, taibiyachilaming yashab turgan davlat 
uylari xususiy mulkka aylantirildi. Qishloq joylardagi o‘qi- 
tuvchilarga esa imtiyoz bundan ham ko‘proq, ular kamunal 
xizmati uchun to‘lanadigan xarajatdan butunlay ozod qi- 
lindilar. Bulaming hammasi aholining moddiy 
sharoitini 
yaxshilash, turmush farovonligini oshirish, oilani mustah- 
kamlash, bola tarbiyasi bilan shug‘ullanishlari uchun keng 
imkoniyatlar yaratadi.