Oilaning ijtimoiiy maqomi Reja

Oilaning ijtimoiiy maqomi
Reja:
1. Oilaning turlari
2. Monogam oila
3. Oilaviy munosabatlar doirasida tizimli yondoshuvlar
Oilaning ijtimoiy nufuzi, obro’si otaning, erning, o’g’ilning iqtisodiy maqomidan kelib chiqadi, ayolniki esa – farzandlar soni bilan belgilanib, uning professional maqomi ko’p hollarda oilaning, turmush o’rtog’ining ijtimoiy maqomiga salbiy ta’sir ko’rsatadi, farxzandlar ko’z o’ngida otaning avtoriterti pastlaganday bo’ladi, ayrim holatlarda erning oila ta’minotaidagi ulushi tushib ketishi ham ayolning oila moddiy ta’minotiga bevosita aralashishiga sabab bo’ladi.
Monogam oila – bola manfaatiga yo’nalgan oila (detotsentrik) XIX asrning oxiri – XX asrning boshlarida paydo bo’lgan hodisadir. U xotin-qizlarning ijtimoiy hayotdagi rolining ortishi hamda bola huquqlarining oshib borishi bilan izohlanadi. Bunday holatlarda gap ko’proq oilada farzandlar soni haqida emas, balki oilada umuman bola borligining qadrlanishi to’g’risida boradi. Ota-onalar bunday sharoitda ko’proq bolaning kelajakda kim bo’lishi, u egallashi lozim bo’lgan martabalar, uning istiqboli xususida qayg’uradigan, shu bois ham oila budjetining asosiy qismi uni ta’minlash, unga zarur ta’lim va tarbiyani berish, g’amxo’rlik qilishga sarflanadi. Bolalar bilan bog’liq ehtiyojlarning o’sib borishi oqibatida mamlakatda ham bolalar ta’minoti, ularning ozuqasi, kiyim-kechagi, o’yinchoqlar, bolalarning madaniy-ma’rifiy maskanlarini rivojlantirishga ixtisoslashgan sanoat korxonalari ko’payadi, rivojlanadi. Bolalar va yoshlarning turli ma’rifiy o’choqlarining kengayishi, yangi texnika va texnologiyalarning asosan bolalar manfaatiga bevosita bog’lanishi, yoshlarning kasb ta’limini takomillashtirish ishlari, ular o’qishi va bilim olishi muddatlarining uzaytirilishi ularning mehnat sohasiga kechroq kirib borishiga olib keladi. YA’ni, ilgarigiga nisbatan bolalar kechroq mustaqil hayotga kirishadi. Buning oqibatida nikoh yoshi ham tobora kattalashib boradi. Kattalar tomonidan bolaga e’tiborning, shu bilan bir qatorda tashvishlarning ortishi, o’z navbatida bolalarning tug’ilish soni kamayishiga olib keladi. Bolalar erka bo’lib, ular erkinligi ortib boradi, ota-onaning butun diqqat-e’tibori ularga qaratiladi. Bu toifa oiladagi bola manfaati shu qadarki, ba’zan ona faqat bolani o’ylash, unga e’tibor qilishni afzal bilganidan, eridan ham voz kechishi holatlari ham kuzatiladi.
Bola manfaatiga yo’nalgan oilaning ham turli ko’rinishlari bo’lib, ulardan biri avtoritar tipdir. Bunda bola soni bittami yoki ikkitami ota-onaning cheksiz g’amxo’rligi, ular obro’si bilan parallel tashkil etiladi. Masalan, ko’pgina amaldorlarning oilasi shunday. Ota-ona bola nazarida eng nufuzli, aqli har narsaga etadigan, shuning uchun bola ham xuddi otasi yoki onasiday bo’lib etishish motivatsiyasi kuchli bo’ladi.
Ambivalent detotsentrik oiladagi bola ko’proq ota-onaning hissiy-emotsional g’amxo’rligi ta’sirida bo’ladi. Masalan, bu agar qiz bo’lsa, u faqat otasi yoki onasi, yoki ikkisining doimiy erkalashlari og’ushida katta bo’lib, oxir-oqibat shunday holatga ko’nikib ketadi. Oilaviy munosabat faqat shunday bo’lsa kerak, degan fikr ba’zan o’zi mustaqil oila qurganda, uning yangi xonadonga ko’nikishiga jiddiy xalaqit beradi.
Kvaziavtonom detotsentrik oilada bola huquqlari kattalarniki bilan deyarli tenglashtiriladi, ularga kattalar bilan bir qatorda oilaviy yumushlarni bajarish erki, o’z holicha qarorlar qabul qilish huquqlari berilgan bo’ladi. Buning albatta, ham ijobiy, ham salbiy jihatlari bor.
Er-xotin oilasi XX asrning 60-chi yillarida paydo bo’lib, u ham ayollar, ham bolalar emansipatsiya jarayonlarining oqibati sifatida qaraladi. Bunday oiladagi o’zaro munosabatlar asosan erkak va xotin o’rtasidagi muomalaga, uning qanchalik samimiy, iliqligiga bog’liq bo’ladi. Ayolga o’z xohish-irodasini mumkin qadar namoyon etish, unga ma’lum ma’noda mustaqil erishish imkoniyati yaratiladi. U ko’p holatlarda turmush o’rtog’iga suyukli, erka va zarur yor rolini o’ynaydi. Golod er-xotinning bir-birlariga yaqin bo’lishlarining 4 xil jihatini farqlaydi: simpatiya (yoqtirish), samimiyat, minnatdorlik va erotik jihatdan bog’liqlik.
Monogam bo’lmagan oila toifasi chin ma’noda nikoh munosabatlariga tayanmaydi. Bundan oilaning uch xil ko’rinishi mavjud:
Ajrimlar tufayli paydo bo’lgan noto’liq oila – XX asrning oxirlarida ko’payib ketgan noto’liq oila turi. Golodning ma’lumotlariga ko’ra, Rossiyadagi oilalar ajrimi shu qadar ko’paydiki, har 100 ta nikohga 51 ta oila ajrimi to’g’ri keldi. Bunga sabablardan biri ota-onalik rollarining bajarilmasligi, otaning bola tarbiyasidan sovuqqonlik bilan chetlashishidir, chunki ko’pgina otalar ajralishgandan so’ng ma’lum muddat o’tgach, farzandlari bilan umuman yuz ko’rmas bo’lib ketishadi. Afsuski, O’zbekistonda oila va nikoh nechog’li qadrlanmasin, oilaviy ajrimlar ham qayd etiladi. Statistik ma’lumotlarga ko’ra, oxirgi yillarda yiliga o’rtacha 14,5 mingdan 15 mingacha oila ajrimlari qayd etiladi, ajrimlarning sudlar orqali rasmiylashtiriladigan turlari FXDyo orqali rasmiylashtiriladiganidan ko’proqdir. Ajrim bo’lgan oialalrning 70 foizi yosh oilalar bo’lib, ularda o’rtacha 2,5 ta bola chala etim bo’lib qoladi. Bu kabi noto’liq oilalarda o’ziga yarasha ijtimoiy-iqtisodiy muammolar paydo bo’ldaiki, shu bois ham davlatimizning oila siyosatining mazmuni noto’liq oilalar sonini kamaytirishga qaratilgandir. Bunda masalaning moddiy tomonidan ham uning ma’naviy-ahloqiy tomonlari bizni ko’proq tashvishga soladi.

IJTIMOIY PEDAGOGIK FAOLIYAT TURLARI
Reja:
1.Ijtimoiy pedagogika
2.Pedagogik faoliyat turlari
Inson turli jamiyatning murakkab sharoitlarida yashaydi va harakat qiladi. Inson rivojlanishi murakkab uzoq davom etadigan progressiv jarayonning natijasi bo'lib, uning biologik, psixologik va ijtimoiy xususiyatlari o'zgaradi. Bu o'zgarishlar shaxsning shakllanishi jarayonida, uning tarbiyasi va ta'limi ta'sirida sodir bo'ladi. Ta'limning asosiy vazifasi - har bir bolaga uning psixofizik imkoniyatlarini hisobga olgan holda, unga jamiyatda adashib qolmaslik, hayotda o'z o'rnini topishga yordam beradigan, shuningdek, uning potentsial qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradigan ta'lim va tarbiya darajasini berish, ya'ni. ta'limni individuallashtirish orqali shaxsni rivojlantirish vazifasi birinchi o'ringa chiqadi. Inson faoliyati o'zgaruvchan sharoitlarga moslashish bilan emas, balki kelajakka yo'naltirish va prognozlash bilan belgilanadi. Maktabimizdagi ijtimoiy pedagoglar faoliyati o‘quvchining o‘z imkoniyatlariga tayangan holda, kelajakka yo‘naltirilgan ta’limni rivojlantirish tendensiyalariga asoslanadi.Bolaning maktabdagi muvaffaqiyati, mustaqil qaror qabul qila oladigan ijtimoiy faol shaxsni tarbiyalash insonning hayotdagi muvaffaqiyati garovidir. Har bir bola iqtidorli, har bir bola butun dunyo, faqat o'z vaqtida sezish va bolaning individualligi va shaxsiy fazilatlaridan kelib chiqib, uning iste'dodini ochishga yordam berish kerak.Ijtimoiy pedagogning faoliyati bolalar bilan o'zaro munosabatlarni o'z ichiga oladi, ularning ijtimoiylashuvi jarayonida turli xil muammolar paydo bo'ladi. Bunday bolalar bilan muloqot qilish alohida xushmuomalalik va professionallikni talab qiladi.Ijtimoiy o'qituvchining maqsadi: o'quvchilarning real va potentsial imkoniyatlari va qobiliyatlaridan kelib chiqqan holda ijtimoiy va tarbiyaviy xarakterdagi qiyinchiliklarni engishga yordam berish asosida bola huquqlarini amalga oshirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratish; unga o'z-o'zini rivojlantirish, o'zini o'zi anglash va ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan faoliyatga qo'shish, mustaqil hayotga tayyorlashda har tomonlama yordam ko'rsatish.
Ushbu maqsadga erishish uchun o'qituvchi quyidagi vazifalarni hal qiladi:

• 
  1. O'quv muammolari, muloqot qilishda qiyinchiliklar, moslashishda qiyinchiliklarga duch kelgan bolalarga ijtimoiy va pedagogik yordam ko'rsatish.
  
• 
  2. Bolalarning etakchi muammolari va qadriyat yo'nalishlarini aniqlang.
  
• 
  3. Sinfda qulay mikroiqlimni yaratishga hissa qo'shish.
  
• 
  4. Farzandlar va bolalarning muvaffaqiyatli ijtimoiylashuviga hissa qo'shish nogiron.
  
• 
  5. Bolaning o'z-o'zini tarbiyalash, o'z-o'zini tarbiyalash, o'zini o'zi anglash, shaxsiy va intellektual resurslarini rivojlantirishga qiziqishini rivojlantirish.
  
• 
  6. Talabalarning huquqiy savodxonligini oshirish; hayotiy vazifalarni hal qilishga o'rgatish, o'quvchilarni ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan faoliyatga jalb qilish.
  
• 
  7. Sog'lom turmush tarziga bo'lgan ehtiyojni shakllantirishga hissa qo'shish.
  
• 
  8. Bolani tarbiyalash va ijtimoiy-pedagogik muammolarini hal qilish masalalarida ota-onalarga maslahatlar berish va ularning pedagogik malakasini oshirish.Ijtimoiy-pedagogik faoliyatda ijtimoiy o'qituvchi quyidagi asosiy huquqiy hujjatlarga amal qiladi:
  

• 
  1. BMTning Bola huquqlari to‘g‘risidagi konventsiyasi;
  
• 
  2. Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasi;
  
• 
  3. Fuqarolik, Oila, Jinoyat kodeksi;
  
• 
  4. Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks;
  
• 
  5. Rossiya Federatsiyasining "Ta'lim to'g'risida" gi qonuni;
  
• 
  6. 120-sonli "Voyaga yetmaganlar o'rtasida huquqbuzarliklarning oldini olish, qarovsizlik va huquqbuzarliklarning oldini olish tizimining asoslari to'g'risida" Federal qonuni;
  
• 
  7. "Rossiya Federatsiyasida bola huquqlarining asosiy kafolatlari to'g'risida" gi 124-sonli Federal qonuni;
  
• 
  8. Xanti-Mansiysk avtonom okrugi Hukumatining qarori - Yugra No 302-rp "2006 yil uchun Xanti-Mansiysk avtonom okrugi - Yugrada voyaga etmaganlarning qarovsizligi, huquqbuzarliklarining oldini olish va huquqlarini himoya qilish bo'yicha chora-tadbirlar rejasini tasdiqlash to'g'risida" -2008";
  
• 
  9. Surgut shahar hokimining 2002 yil 22 apreldagi 1141-son “Bolalar va o‘smirlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarni aniqlash, oldini olish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori.
  
• 
  10. Ta'lim boshqarmasining 13.10.2010 yildagi 474-son buyrug'i. 2006 yil "Ta'lim muassasalarida majburiy ta'limga muhtoj bolalarni hisobga olishni tashkil etish to'g'risida";
  
• 
  11. Ta’lim muassasasining ustavi;
  
• 
  12. Profilaktika kengashi to‘g‘risidagi nizom;
  
• 
  13. Ichki mehnat qoidalari
  

Bizning ijtimoiy-pedagogik faoliyatimiz quyidagi tamoyillarga asoslanadi:

• 
  - o'zaro hamkorlik tamoyili - bolaning muammolarini hal qilish uchun barcha maktab xodimlari, shaharning ijtimoiy muassasalari bilan hamkorlik qilish;
  
• 
  - shaxsga nisbatan insonparvarlik munosabati, o'quvchi, o'qituvchi va ota-ona huquqlarini hurmat qilish, shaxsning o'zini o'zi rivojlantirish va ijtimoiylashuvi uchun sharoit yaratishga asoslangan individual va o'quvchiga yo'naltirilgan yondashuv printsipi;
  
• 
  - ijobiy idrok etish, shaxsning bag'rikenglik tamoyili, bolani va kattalarni ular kabi qabul qilish va ijobiy fazilatlarga asoslanib, shaxsiyatning boshqa, muhimroq xususiyatlarini shakllantirish;
  
• 
  - oshkoralik, ishonch va kasbiy sirni saqlashga asoslangan maxfiylik printsipi.
  

Ijtimoiy pedagogning asosiy yo'nalishlari quyidagilardir
1. Analitik va diagnostik.
Bolaning ijtimoiy va shaxsiy muammolarini aniqlash uchun ijtimoiy-pedagogik diagnostika: biz bolaning shaxsiyatini, uning individual xususiyatlarini, maktab hujjatlarini, tibbiy kartasini, yashash sharoitlarini, bolaning rivojlanishi va tarbiyasining xususiyatlarini o'rganamiz. oilaviy munosabatlar, oilaning ta'lim darajasi, ta'lim resurslari, ijtimoiy tashxisni o'rnatish va faoliyatning turli sohalarida ishlarni muvofiqlashtirish uchun olingan ma'lumotlarni tahlil qilish, tizimlashtirish. Biz bolaning rivojlanishining ijtimoiy holatini kuzatib boramiz
2. Ijtimoiy va huquqiy.
Bola huquqlarini ijtimoiy-pedagogik himoya qilish - biz ijtimoiy va pedagogik yordamga muhtoj o'quvchilarni aniqlaymiz va qo'llab-quvvatlaymiz.
3. MaslahatQiyin hayotiy vaziyatga tushib qolgan talabalar uchun ijtimoiy-pedagogik maslahatlar, ularning professional o'zini o'zi belgilash, bolaning ijtimoiy-pedagogik muammolarini hal qilish bo'yicha ota-onalarga, o'qituvchilarga, sinf o'qituvchilariga oldindan tayyorgarlik ko'rish, maslahat berish.
4. Profilaktik.Ijtimoiy-pedagogik profilaktika va tuzatish - biz o'quvchilarning deviant xatti-harakatlarini o'z vaqtida aniqlash va oldini olishga hissa qo'shamiz, o'quvchilarda sog'lom turmush tarziga bo'lgan ehtiyojni shakllantirishga hissa qo'shamiz, maktabda ro'yxatga olingan o'quvchilar bilan profilaktika ishlarini olib boramiz, voyaga etmaganlar bilan ishlash bo'limi. shahar ichki ishlar boshqarmasi tomonidan o‘quvchilar va ota-onalarning huquqiy madaniyatini yuksaltiramiz.
5. MetodikTashkiliy-uslubiy faoliyat - pedagogik mahoratni oshirish maqsadida ijtimoiy-pedagogik faoliyatimizni tahlil qilamiz; maktabning pedagogik kengashlari, maktab malaka oshirish fakulteti, sinf rahbarlarining metodik birlashmalari, ijtimoiy-pedagogik muammolar bo'yicha ishida qatnashamiz; biz ijtimoiy o'qituvchilarning shahar uslubiy birlashmalarida qatnashamiz; ijtimoiy pedagogikaga oid uslubiy adabiyotlarning yangiliklarini, fan va amaliyot yutuqlarini o‘rganamiz; ijtimoiy-pedagogik tadqiqotlar olib boramiz; biz pedagogik mahorat tanlovlarida qatnashamiz: shahar, viloyat, butun Rossiya. Zamonaviy insonning asosiy xususiyatlari - doimiy o'rganishga tayyorlik va qobiliyat; mantiqiy, analitik, tanqidiy va konstruktiv fikrlash qobiliyati; mas'uliyatli qarorlar qabul qilish qobiliyati; muloqot va hamkorlik qobiliyatlari, aniqlik va mahsuldorlik; bag'rikenglik va mas'uliyat, jismoniy va ruhiy chidamlilik - bu fazilatlarni kompetentsiyaga asoslangan yondashuvni amalga oshirish orqali rivojlantirish mumkin.