Oilaviy munosabatlarning bola shaxsida ijtimoiy

Ёшларга ижтимоий-психологик хизмат кўрсатиш маркази 
BO`SH O`ZLASHTIRUVCHI O`QUVCHILAR FAOLIYATINI 
STIMULLASHTIRISH 
 
Karimova Munira Farxodjonovna
Xorazm viloyati Gurlan tumani 32-maktab psixologi
Hammamizga ma’lumki bugungi kunda dolzarb mavzuga aylangan bolalarda 
bo‘sh o‘zlashtirishning namoyon bo‘lishi o‘quvchi yoshlar orasida salbiy oqibatlarni 
keltirib chiqarmoqda. 
Bugungi kunda “stimullashtirish” - “insonni qandaydir faoliyatga etaklash, 
turtkilash” degan ma’noda qo`llaniladi. Inson asli tabitan shunday yaratilgan: ichki yoki 
tashqi turtki, eslatma bo`lmasa, hatto ba’zan majburlash bo`lmasa o`rnimizdan ham 
qimirlay olmaymiz. 
Shunday zamonlar ham bo`lganki, ishga, mehnatga nisbatan sovuqqonlik 
ishyoqmaslik, dangasalik deb atalgan hamda uni yengish uchun oddiy va tabiiy usul – 
majburlashning turli ko`rinishlaridan foydalanishgan. Bu usul insoniy munosabatlar 
tarixida chuqur ildiz otgan. Yillar mobaynida “inson qalbi” deb nomlangan nozik 
matoning asosiy ipini topish uchun olimlar juda ko`p mehnat qildilar. Vaqt o`tishi bilan 
insonga samarali ta’sir etadigan munosabatlarning turli vositalari izlab topila boshladi, 
Natijada ularni majburlash borgan sari qiyinlashib qola boshladi. O`z haq-huquqlari 
bilan himoyalangan ozod va mustaqil shaxs yangicha yondashuvlarni talab etadi. 
Stimullashtirish borasida amalga oshirilgan nazariy tadqiqotlarning darajasi va 
salmog`i nihoyatda yuqori. Ammo shunisi achinarliki, amaliyotchi-pedagog juda ko`p 
miqdordagi kontseptsiyalar, nazariyalar, g`oyalardan o`z faoliyati uchun yaroqlisini 
kamdan-kam topishi mumkin. SHu nuqtai nazardan qaraganda amaliyot metodlar 
quyuni ichida o`z yo`lini yo`qotib qo`ygan. Ammo, aytish joizki, ta’lim jarayoni 
samaradorligiga ijobiy ta’sir ko`rsatadigan omillar ichida stimullashtirish etakchi o`rin 
egallaydi. “Nazarimda, o`z pedagogik faoliyatimning boshlanishida men juda ko`p 
xatolarga yo`l qo`yganman. Tabiiyki, ularni takrorlashni istamayman,- deb tan oladi 
taniqli amerikalik pedagog A.Dreer,- men uchun eng qiyin muammo o`qishga 
motivlashtirish bo`lgan”. 

---