Oilaviy munosabatlarning bola shaxsida ijtimoiy

Ёшларга ижтимоий-психологик хизмат кўрсатиш маркази 
Kalit so’zlar: O’smirlik, tanglik vaziyati, psixika, bilish jarayonlari, referent 
guruhlar, o’tish davri, kompensatsiya, giperkompensatsiya, agressivlik. 
Bugungi kunda sog`lom va barkamol avlodni tarbiyalash eng ustivor vaifalardan 
biridir. Ruhiy sog’lom, ma’naviyati yuksak, jismoniy va aqliy yetuk farzandlar yurt 
kelajagidir. Hozirgi kunda fan-texnikaning jadal sur’atlar bilan rivojlanishi nafaqat 
jamiyat hayotiga balki o`sib kelayotgan yosh avlodning ta’lim-tarbiyasiga ham o`z 
ta’sirini o`tkazmasdan qolmayapti. Buning natijasida o`quvchi yoshlarimizda psixologik 
tanglik, qiyin vaziyatlar yuzaga kelmoqda. Albatta bunday tanglik holatlari 
o`quvchining jismoniy, psixik va aqliy rivojlanishiga o’z ta’sirini ko’rsatmoqda. 
Tanglik vaziyati-shaxsning psixikasida ro`y beradigan hissiy zo`riqishlarni kuchli 
darajada namoyon bo`lishidir. Bunday holat shaxsning bilish jarayonlariga, aqliy 
faoliyatiga, shaxslararo munosabatlar tizimida tutgan o`rniga bog`liqdir. Shuningdek, bu 
holat shaxsdagi xulq-atvor me’yorlarida ham o`ziga xos o`zgarishlarni yuzaga keltiradi.
O`smirlarni tengdoshlari o’rtasida uni qoniqtiradigan o`ziga xos o`rinni 
egallashga intilish xulq-atvor me’yorlariga va referent guruhlar qadriyatlariga yuqori 
darajada qiziqish bilan qo`shilishi kuzatiladi. O`smir psixikasidagi o`tish davri unda 
bolalik va kattalik xususiyatlarini birgalikda bir vaqtda mavjud bo`lishi bilan izohlanadi. 
O`smirlik yoshida odatda kichikroq yoshdagilar uchun xarakterli bo`lgan xulq-atvor 
reaksiyalariga moyillik ko`pincha saqlanib qoladi. Ularga quyidagilar taalluqli: 
1.Voz kechish reaksiyasi. U xulq-atvorning oddiy shakllaridan munosabatlar, 
uydagi majburiyatlar, o`qish va boshqalardan voz kechishida ifodalanadi. Aksariyat 
hollarda odatiy hayot sharoitlaridan keskin uzilishlar (oiladan uzilish, maktabni 
o`zgartirish) sabab bo`ladi.