O‘lchash natijalarini qayta ishlash. Ichimlik suvini sifat ko’rsatkichlarini tadqiq etish. Nazariy tushunchalar

Suvning qattiqligi. Suvda minеral moddalar - kalsiy va magniy tuzlarining bo’lishi, unga qattiqlik xossasini bеradi va mg.ekv/l da o‘lchanadi. 1 mg.ekv/l qattiqlik suvda 20.04 mg/l Ca yoki 12.16 mg/l Mg bo‘lishini ko‘rsatadi. Suvning umumiy qattiqligi vaqtincha va doimiy qattiqlikka bo‘linadi. Suv qattiqligi bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
1. juda yumshoq suv 1,5 mg.ekv/l gacha
2. yumshoq suv 1,5 – 3,0 mg.ekv/l
3. o‘rtacha suv 3,0 – 6,0 mg.ekv/l
4. qattiq suv 6,0 – 10,0 mg.ekv/l
5. juda qattiq suv 10,0 mg mg.ekv/l
O‘zDSt 950:2011 talabi bo‘yicha suvning qattiqligi 7-10 mg.ekv/l gacha bo‘lishi talab etiladi.
Quruq qoldiq - bu suvdagi barcha erimagan moddalarning umumiy miqdoridir. Uning miqdirini aniqlashda suvning namunasi qaynatilib bug’latiladi va so’ngra t=150 gradus temperaturada quritiladi. Idishda qolgan moddalarning og’irligi suvning umumiy minеrallashganligini bеlgilaydi.
Odatda loyqaligi kam bo’lgan tabiiy suvlarning quyuq va quruq qoldiqlar miqdori juda yaqin bo’ladi, chunki bunday suvlarda aralashmagan va organik moddalar nisbatan ozdir. Ichimlik suvda quruq qoldiq (suvni minеralizatsiyasi) 1000mg/l dan ko‘p bo‘lmasligi zarur.
Tabiiy suvlarni minеrallashganlik darajasiga qarab, ular:
1. Chuchuk suv - 200-500 mg/l
2. Mo’tadil minеrallashgan suv - 500-1000 mg/l
3. Sho’rtak suv - 1000-3000 mg/l
4. Sho’r suv - 3000-10000 mg/l
5. Yuqori minеrallashgan suv - 10000-35000 mg/l
pH qiymati -Suv va suvli eritmalarning muhim parametrlaridan biri pH qiymati (lot. Pondus Hydrogenii - "vodorod og'irligi"). PH qiymati eritmadagi vodorod ionlari H+ konsentratsiyasini tavsiflaydi .
Agar suv mutlaqo toza bo'lsa, unda bir xil miqdordagi OH- gidroksid ionlari
bo'ladi. Qarama-qarshi belgi bilan olingan (2) ifodadagi ko'rsatkich pH qiymatidir. Shunday qilib, mutlaqo toza suv uchun pH = 7. Biroq, ko'p moddalar suvda eritilganda, H+ va OH- ionlarining konsentratsiyasi o'zgaradi. Agar vodorod kationlarining konsentratsiyasi oshsa, u holda muhit kislotali bo'ladi: pH < 7. Ko'pincha suvda karbonat angidrid eritilganda pH kamayadi:
H₂O+CO₂ H₂CO₃ H⁺+HCO₃^- H⁺+H⁺+CO₃²
Gidroksid ionlari kontsentratsiyasining ortishi bilan muhit ishqoriy holatga
keladi va pH > 7. Daryo suvlarida pH odatda 6,5÷8,5, yog‘ingarchilikda 4,6÷6,1, botqoqlarda 5,5÷6,0 oralig‘ida bo‘ladi. , dengiz suvlarida - 7,9÷8,3. Ma'lumki, past pH da suv juda korroziv bo'lib, yuqori pH (pH > 11) da suv o'ziga xos sovun, yoqimsiz hidga ega bo'lib, ko'z va terini bezovta qilishga qodir. Shuning uchun ichimlik va maishiy suv uchun pH darajasi 6 dan 9 gacha optimal hisoblanadi.


Ishning maqsadi: Turli xildagi suvlarni pH- vodorod ko’rsatkichini aniqlash va ularni organoleptik baholash.
Kerakli asboblar va reaktivlar: Suv namunalari, pH metr, toza kolbalar va stakanlar.
Avvalo ish stolimizni tozalab olamiz hamda kerakli jihozlarni ish stolimizga keltiramiz. Kolbalarimizni bir joyga keltirib raqamlaymiz hamda keltirilgan suv namunalarini shu kolbalarning 2/3 qismiga solamiz. So’ngra daftarga raqamlangan kolbalarga qaysi suv turini solganimizni yozib qo’yamiz va pH metr yordamidan idishdagi suvlarning pH vodorod ko’rsatkichlarini aniqlab chiqamiz. Chiqqan natijalarni jadvalga yozib chiqamiz va belgilangan normalarga mosligini tahlil qilamiz.

Organoleptik baholash uchun esa toza idishga ichimlik namunasidan solib uning tiniqligini, ta’mini hamda hidini tekshirib natijalarni jadvalga yozamiz.