Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

Vodorod sulfidning olinishi va ishlatilishi. Vodorod sulfid me­ tall sulfidlarga suyultirilgan kislota ta'sir ettirib olinadi, masalan:
FeS + 2HC1 = FeCl ₂ + H₂S
Suyultirilgan oltingugurt ustidan vodorod o'tkazilsa, u vodo­ rod bilan birikib, H₂S hosiJ qiladi:
H₂ + S H₂S
Reaksiya 200-350 ·c da olib boriladi. Temperatura 350 ·c clan oshirilsa, vodorod sulfid parchalanadi. Bu reaksiyaning amaliy ahamiyati yo·q. Vodorod sulfid va uning tuzlari kimyo sanoatida, tibbiyotda va kimyo laboratoriyalarida ishlatiladi.

10.5- §. Sulfit angidrid sol va sulfit ldslota HzS03
Oltingugurt kislorod bilan S2O, s2O3, so2, sol oksidlar hosil qiladi, bu oksidlardan amaliy ahamiyatga ega bo'lganlari

3
SO₂ - sulfit angidrid va SO - sulfat angidriddir. Sulfit angidrid (oltingugurt (IV) oksid) tabiatda vulqon gazlari tarkibida vodorod
sulfidga qaraganda ko'proq uchraydi. Sulfit angidrid rangsiz, o'tkir va qo'lansa hidli, zaharli gaz bo'lib, 18 ·c da 3 atm bosim ostida siqilsa, suyuq holatga o'tadi. Suyuq sulfit angidrid -10 ·c da qay­
naydi, - 73 "C da esa qotadi. 0 "C temperaturada I hajm suvda 80 hajm so2 eriydi. 20 ·c haroratda esa 1 hajm suvda 40 hajm sol
eriydi. Uning suvdagi eritmasi sulfit kislota deyiladi. SO₂ kuchli qaytaruvchilar jumlasiga kiradi. Masalan: SO₂ ga vodorod sulfid
t4
ta'sir ettirilganda oltingugurt (IV)- oksidi S 0 ₂ oltingugurt s· gacha
qaytariladi. SO₂ bu reaksiyada oksidlovchi bo'ladi:
t4
2H ₂s- ² + S 0 ₂ = 2H O + 3S

2

0
Sulfit angidrid asoslar, asosli oksidlar va metallmaslar bilan reaksiyaga kirishadi:
s o ₂ + eao = ea s o ₁
s o ₂ + 2KOH = s o ₁ + H₂O
SO +2H ^500• SJ.+2H O
2 2 ⁼ 2
_SO soo·
₂ + 2C = SJ. +2CO
Bu reaksiyalar sanoatda S olish uchun qo'llaniladi. Sulfit an­ gidrid laboratoriyada misga konsentrlangan sulfat kislota ta'sir et­ tirib yoki quruq holdagi natriy sulfit tuziga konsentrlangan sulfat
kislota ta'sir ettirib olinadi:_,o
C u + 2H ₂SO ₄ = CuSO₄ J. +2H ₂O + SO ₂
Na SO + H SO = Na SO + H O + SO
2 3 2 ^{4 2 4 2 2}
Sanoatda sulfit angidrid pirit FeS₂ ni kuydirish yo'li bilan ham olinadi:
4FeS₂ + 110 ₂ = 2Fe ₂O ₃ + 8SO ₂
Turli metall sulfidlari kuydirilganda ham SO₂ hosil bo'ladi: 2ZnS + 30 ₂ = 2ZnO + 2SO₂

11. 
    ^{Anorsanik kimyo} 161
    

Sulfit angidridning ko'p miqdori sulfat kislota ishlab chiqarish uchun kctadi. Ko'pgina rangli organik moddalar bilan sulfit angid­ rid rangsiz birikmalar hosil qiladi. Shu sababli to'qimachilik sa­ noatida jun va ipak gazlamalami oqartirishda ishlatiladi. Ncft sa­ noatida esa S0 ₂ moylarni tozalash, mog'orlarni yo'qotish uchun ishlatiladi.
U mikroorganizmlami o'ldirish, ho'I mevalarni dimlash, om­ borlami dezinfeksiyalash, hayvon teri kasalligini davolash kabi xususiyatlarga ega.