Олий таълим ўқув-услубий фаолиятга инновацион таълим технологияларини жорий этиш Модернизация

Кластерни тузиш қоидаси .

• Кластерни тузиш қоидаси .
• Ёзув тахтаси ёки катта қоғоз варағининг ўртасига асосий сўз ёки 1-2 сўздан иборат бўлган мавзу номи ёзилади

Бирикма бўйича асосий сўз билан унинг ёнида мавзу билан боғлиқ сўз ва таклифлар кичик доирачалар “йўлдошлар” ёзиб қўшилади. Уларни “асосий” сўз билан чизиқлар ёрдамида бирлаштирилади. Бу “йўлдошларда” “кичик йўлдошлар” бўлиши мумкин. Ёзув ажратилган вақт давомида ёки ғоялар тугагунича давом этиши мумкин.

• Бирикма бўйича асосий сўз билан унинг ёнида мавзу билан боғлиқ сўз ва таклифлар кичик доирачалар “йўлдошлар” ёзиб қўшилади. Уларни “асосий” сўз билан чизиқлар ёрдамида бирлаштирилади. Бу “йўлдошларда” “кичик йўлдошлар” бўлиши мумкин. Ёзув ажратилган вақт давомида ёки ғоялар тугагунича давом этиши мумкин.

• i

• ТОИФАЛАШ ЖАДВАЛИ
• Тоифа-хусусият ва муносабатларни муҳимлигини намоён қилувчи (умумий) аломат. Ажратилган аломатлар асосида олинган маълумотларни бирлаштиришни таъминлайди.
• Тизимли фикрлаш, маълумотларни тузилмага келтириш, тизимлаштириш кўникмаларини ривожлантиради

• Тоифаларни жадвал кўринишида расмийлаштирадилар. Ғояларни / маълумотларни тоифага мос равишда бўладилар. Иш жараёнида тоифаларнинг айрим номлари ўзгариши мумкин. Янгилари пайдо бўлиши

Турон - Мовароуннаҳр - Туркистон: цивилизациявийлик мезонлари ва босқичларини кўрсатинг
Табиий-географик мезони	Антропологик ҳолати	Иқтисодиёти	Ижтимоий-маданий мақоми

.		.

• Жадвални тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида /кичик гуруҳларда жадвални расмийлаштирадилар.

• “Мавзу бўйича нималарни биласиз” ва “Нимани билишни хоҳлайсиз” деган саволларга жавоб берадилар (олдиндаги иш учун йўналтирувчи асос яратилади). Жадвалнинг 1 ва 2 бўлимларини тўлдирадилар.

• Мустақил/кичик гуруҳларда жадвалнинг 3 бўлимни тўлдирадилар

Биламан	Билишни хоҳлайман	Билиб олдим

• Концептуал жадвални тузиш қоидаси билан танишадилар. Таққосланадиганларни аниқ-лайдилар, олиб бориладиган таққосланишлар бўйича, хусусиятларни ажратадилар

• Алоҳида ёки кичик гуруҳларда концептуал жадвални тўлдирадилар.
• Узунлик бўйича таққосланадиган (фикр, назариялар) жойлаштирилади;
• - Ётиғи бўйича таққосланиш бўйича олиб бориладиган турли тавсифлар ёзилади.

• Иш натижаларининг тақдимоти

Иқтисодий тизимлар	Таърифлар, тоифалар, хусусиятлар ва бошқ.
	Капиталнинг мулкий шакли	Ресурслар эгаси	Ишлаб чиқариш режалари
Бозор иқтисодиёти	Хусусий	Хусусий эгалар	Бозор талаби асосида индивидуал тарзда қабул қилинади.
Маъмурий буйруқбозликга асосланган иқтисодиёт	Давлат	Давлат	Марказий режа кўмитаси томонидан белгиланади

• 1881г. Д.Венном - британским философом, математиком и логиком
• 2 ва 3 жиҳатларни ҳамда умумий томонларини солиштириш ёки таққослаш ёки қарама-қарши қўйиш учун қўлланилади.

• Жуфтликларга бирлашадилар, ўзларининг диаграммаларини таққослайдилар ва тўлдирадилар

• Доираларни кесишувчи жойида, икки/уч доиралар учун умумий бўлган, маълумотлар рўйхатини тузади.

• - бита концепция (маълумот)нинг жиҳати ўзаро солиштириш ёки уларни (ҳа/йўқ, ҳа/қарши) учун.

• Ажратилган вақт оралиғида тартибда (жуфтликда) тўлдиради, унинг чап томонига сабаблари ёзилади, ўнг томонига эса чап томонда ифода қарама – қарши ғоялар, омиллар ва шу кабилар.

• Жадваллар жуфтликда (гуруҳда) таққосланиши тўлдирилиши

• Барча ўқув гуруҳи ягона Т – тузади.

Афзалликлар	Камчиликлар

• ““Нима учун” схемаси-муаммонинг дастлабки сабабларини аниқлаш бўйича фикрлар занжири

• Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар.

• Иш натижаларининг тақдимоти

• “Нима учун” схемаси

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• …

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Нима учун?

• Бир қатор муаммоларни тасвирлаш ва уни ечиш имконини беради Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда юқори “суягида” кичик муаммони ифодалайди, пастда эса, ушбу кичик муаммолар мавжудлигини тасдиқловчи далиллар ёзилади

• Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар.

• Иш натижаларининг тақдимоти

• “Балиқ скелети” чизмаси

• «Балиқ скелети» схемаси - Уларни тасдиқловчи муаммочаларни аниқлаш ва тасдиқлаш (лавҳа)

• «

• …

• Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар

• Муаммо тўғрисида умумий тасаввурларни олиш имконини берувчи, мантиқий саволлар занжири

• Иш натижаларининг тақдимоти

• “Қандай?” диаграммаси

• Кандай?

• .

• …

• …

• Кандай?

• Кандай?

• Кандай?

• Кандай?

• «Қандай?» иерархик диаграммаси – Муаммони ечишнинг усул ва воситалари (лавҳа)

• Амалий нуқтаи назардан барча ғояларни ихчам деб тасаввур қилинг (битта-иккитаси билан чегараланинг), бу ҳам ақл учун фойдали машқ ҳисобланади.
• Сизга катта қоғоз варағи зарур бўлади. Доимо ўзингиз мушоҳадаларингиз натижасини бир варақ қоғозда кўриш фойдали ҳисобланади. Қарама-қарши ҳолда эса сизга бир варақдан бошқасига сакраб юришингизга ва бунда зарурий бирор муҳим нарсани унутишингизга олиб келади.

• Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда чизма тузадилар: тўрт бурчак марказида аввал асосий муаммони (ғоя, вазифа) ёзадилар. Унинг ечиш ғояларини эса марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзадилар. Марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзилган ғояларни, атрофда жойлашган саккизта тўрт бурчакларнинг марказига ёзадилар, яъни гулнинг баргларига олиб чиқадилар. Шундай қилиб, унинг хар бири ўз навбатида яна бир муаммодек кўрилади ННИ

• .

• Иш натижаларининг тақдимоти

• «

• .

• “Нилуфар гули” схема - Муаммони ҳал қилиш учун мужалланган чораларни ишлаб чиқиш (лавҳа)

• Асосий тушунчалар
• Кейс‑стади (инглизча сase - тўплам, аниқ вазият, stadi -таълим) - кейсда баён қилинган ва таълим олувчиларни муаммони ифодалаш ҳамда унинг мақсадга мувофиқ тарздаги ечими вариантларини излашга йўналтирадиган аниқ реал ёки сунъий равишда яратилган вазиятнинг муаммоли-вазиятли таҳлил этилишига асосланадиган таълим услубидир.
• Кейс-стади - таълим, ахборотлар, коммуникация ва бошқарувнинг қўйилган таълим мақсадини амалга ошириш ва кейсда баён қилинган амалий муаммоли вазиятни ҳал қилиш жараёнида прогноз қилинадиган ўқув натижаларига кафолатли етишишни воситали тарзда таъминлайдиган бир тартибга келтирилган оптимал усуллари ва воситалари мажмуидан иборат бўлган таълим технологиясидир

• Кейс стади ишлаб чиқишнинг икки классик мактаби

• Гарвард
• (Америка)

• Манчестер
• (Европада)

• Муаммоли вазиятнинг ечимини топишни ўрганиш йўли

• Ягона тўғри

• Кўп вариантли ечимлар

• Ҳажм

• Ўнлаб саҳифали матнни ва кўплаб чизмаларни ўз ичига олади

• Ҳажми бирмунча камроқ

• Кейслар типологияси

Типологик белгилари	Кейс тури
Асосий манбалари	1. Даладаги 2. Кабинетдаги 3. Илмий-тадқиқотчилик
Сюжет мавжудлиги	1. Сюжетли 2. Сюжетсиз
Вазият баёнининг вақтдаги изчиллиги	1. Ўтмишдан ҳозирга келиш режимидаги кейс 2. Вақт орқага қайтариладиган кейс-хотира 3. Прогностик кейс
Кейс объекти	1. Шахсий 2. Ташкилий-институционал 3. Кўп субъектли
Материални тақдим этиш усули	1. Ҳикоя 2. Эссе 3. Таҳлилий ёзишма 4. Журналист тергови 5. Ҳисобот 6. Очерк 7. Фактлар мажмуи 8. Статистик материаллар мажмуи 9. Ҳужжатлар ва ишлаб чиқариш намуналари мажмуи

• 4. Кейснинг педагогик паспорти

• 1) педагогик аннотация

• 3) талабага услубий кўрсатмалар

• 4) ўқитувчи – кейсологнинг кейсни ҳал этиш варианти

• 5) ўқитишнинг кейс-технологияси

• 2) кейс

• ТАЛАБАГА УСЛУБИЙ КЎРСАТМАЛАР

• Лойиҳа (design - дизайн) – баъзи мураккаб
• ишланмаларни яратиш бўйича ҳужжатлар йиғиндиси.

• Лойиҳа (projekt) – тушунчаси кенгроқ ифодаланиб,
• маълум натижа (лойиҳанинг беқиёс маҳсули)га
• эга мақсадли фаолиятни ташкил этиш учун
• бирор-бир ташкилий шаклни белгилаш
• учун фойдаланилади.

• Лойиҳа

• Лойиҳалаштириш - («лойиҳа» сўзидан) –
• реал натижага олиб келувчи, қатъий тартибга
• солинган ҳаракатлар изчиллигини ўз ичига олувчи
• муаммони ўзгартирувчи фаолиятни англатади.

• Таълим маъносидаги лойиҳалаштириш
• ўқитувчи томонидан талабанинг муаммони излаш,
• уни ҳал этиш бўйича фаолиятни режалаштириш
• ва ташкил этишдан то (интеллектуал ёки
• моддий маҳсулотни) оммавий баҳолаш учун
• уни ҳал этиш усулини тақдим этишгача мустақил
• ҳаракат қилишини таъминловчи махсус
• (лаборатория шароитларида)
• ташкил этилган мақсадли ўқув фаолиятидир.

• Лойиҳалаштириш

• Ўқув лойиҳавий фаолият:
• тузилиши ва мазмуни

• Лойиҳанинг оммавий тақдимоти,
• ҳимояси ва баҳоси

• Натижалар тақдимотини
• тайёрлаш

• Лойиҳа концепциясини ишлаб чиқиш

• Лойиҳавий фаолиятни ташкил этиш

• Лойиҳавий фаолиятни режалаштириш

• Лойиҳавий вазифаларни ҳал этиш

• Маҳсулотни расмийлаш-
• тириш

• Ҳисобот тузиш

• Рефлексия

• Ҳисобот
• топшириш

• муайян истеъмолчига мўлжалланган, муаммоларни излаш, тадқиқот қилиш ва ечиш, натижани ноёб (моддий ёки интеллектуал) маҳсулот кўринишида расмийлаштиришга қаратилган талабларнинг мустақил ўқув фаолиятини ташкил қилиш усули;
• назарий билимлар орқали амалий вазифаларни ечишга қаратилган ўқув воситалари ва қуроллари;
• ривожлантирувчи, таълим ва тарбия ҳамда билимларни кенгайтириш, чуқурлаштириш ва малакаларни шакллантиришга қаратилган дидактик восита.

• 4.2. ЎҚУВ ЛОЙИҲАВИЙ ФАОЛИЯТНИНГ БОСҚИЧЛАРИ

• Тайёргарлик босқичи:

• лойиҳага киришиш, лойиҳа фаолиятини ташкил этиш ва режалаштириш – аудитория иши.

• Лойиҳани бажариш босқичи

• аудиториядан ташқари

• Якунловчи босқич

• лойиҳа тақдимоти, талабалар маҳсулоти ва лойиҳа фаолиятининг баҳоланиши, лойиҳа фаолияти рефлексияси – аудитория иши.