Олий таълимнинг

2.4-расм. Оиланинг ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи

Масалан, сават ишлаб чиқариш маълум вақт оралиғида С=С*-С⁰=5 донага ошса, вино ишлаб чиқариш В=В*-В⁰=-10 литрга қисқаради. Демак, бир литр вино ишлаб чиқаришдан воз кечсак, қўшимча яримта сават ишлаб чиқариш мумкин бўлади.

0MN чизиғи ичида жойлашган нуқталарга тўғри келадиган ишлаб чиқаришда меҳнат ресурси тўлиқ сарфланмайди. Худди шундай 0MN чизиғидан ташқарида ётган нуқталарда ишлаб чиқариш меҳнат билан етарли таъминланмайди. MN чизиғи устида ётган нуқталарга тўғри келадиган ишлаб чиқаришда меҳнат тўлиқ сарфланади. Агар ишлаб чиқариш фақат меҳнат сарфига боғлиқ бўлиб, ишлаб чиқариш ҳажми меҳнат сарфига пропорционал бўлса, вино ва сават ишлаб чиқариш функциялари чизиқли меҳнат сарфи функцияларидан иборат бўлади.
Фараз қилайлик, оила бир кунда 20 дона сават ёки 10 литр вино ишлаб чиқаради. Бир ойда 24 кун ишлайди дейлик. Оила бир ой ичида сават ишлаб чиқаришга L_C иш куни ва вино ишлаб чиқаришга L_В иш куни сарфлайди дейлик. У ҳолда оилани сават (С) ва вино (В) ишлаб чиқариш фунциялари мос равишда қуйидаги кўринишга эга
С=20 L_C, В=10 L_В.
Оиланинг бир ойда сават ва вино ишлаб чиқариш имкониятлари қуйидаги комбинацияларидан иборат бўлади, яъни
С=20 L_C, (1)
В=10 L_В. (2)
L_C + L_В.=24 (3)
бу ерда С - сават миқдори (донада), В - вино миқдори (литрда) бўлиб, меҳнат сарфига боғлиқ. Охирги тенглик ресурслар чегарасини ифодалайди (меҳнат ресурси 24 иш куни билан чегараланган).
Ишлаб чиқариш имкониятлари чегарасини ёки чизиғини топиш учун (1) ва (2) лардан L_C ва L_В. ларни аниқлаймиз.
ва .
Энди бу муносабатларни ресурс тенгламаси (3) га қўямиз.
,
ёки
С=480-2В.
Ушбу тенглама орқали оиланинг 24 иш кунида сават ва вино ишлаб чиқариши мумкин бўлган барча комбинацияларини аниқлаш мумкин. Бу тўплам юқоридаги 1.5-расмда келтирилган.
Сават ишлаб чиқариш билан вино ишлаб чиқаришни алмаштириш коэффициенти, яъни сават ишлаб чиқаришни вино ишлаб чиқаришга чекли трансформация коэффициенти
, .