Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах политехника институти


Download 0.95 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana28.02.2023
Hajmi0.95 Mb.
#1235731
  1   2   3
Bog'liq
Ulug’bek Karabekov 1 JizPi



 


ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
ЖИЗЗАХ ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ 
ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИНГ ТЕХНИК, МУҲАНДИСЛИК ВА ТЕХНОЛОГИК 
МУАММОЛАРИ ИННОВАЦИОН ЕЧИМЛАРИ 
мавзусидаги Халқаро миқиёсидаги илмий-техник анжумани материаллари тўплами 
1- Қисм (2021 йил 29-30 октябрь) 
 
 
 
ЖИЗЗАХ-2021 
 
 


216 
MASOFADAN ZONDLASH TEXNOLOGIYALARINI TAKOMILLASHTIRISH 
VA KARTA TUZISH ISHLARIDA FOYDALANISH 
Ulug’bek Karabekov assistent., Nuriddin Xudayqulov assistent. (JizPI) 
Mamlakatimizning yanada gullab yashnashi va rivojlanishi uchun, albatta, yashash 
sharoitlarimizni yaxshilashga intilishimiz va fan-texnika yutuqlari, zamonaviy usullardan samarali 
foydalanishni takomillashtirishimiz zarur. Bilamizki, yildan-yilga yangidan yangi texnologiyalar 
kirib kelmokda. Bulardan biri masofadan zondlash texnologiyasidir. U xaqiqatan xam keng 
imkoniyatlarga ega. 
Masofadan zondlash - tadqiq kilinayotgan ob’ekt, maydon yoki hodisa bilan to‘g‘ridan 
to‘g‘ri aloqada bo‘lmagan asbob - uskuna yordamida olingan axborotlarni taxlil qilish orqali 
erishilgan ma’lumotlardir. Geofazoviy fan dunyosida masofadan zondlash, “yerni kuzatish” deb 
xam nomlanadi, bu esa yer yuzasiga nisbatan baland masofadan turib yerni sensorlar yordamida 
kuzatish degan ma’noni anglatadi. Sensorlar oddiy fotoapparatlarga o’xshash, farqi esa ular 
ko‘rinuvchi nurlarni ishlatmaydi, biroq elektromagnit spektrning boshqa diapazonlarini ya’ni, 
infraqizil, mikroto‘lqinlar va ultrabinafsha intervallarini ishlatadi. Sensorlar juda taraqqiy etib 
bormoqda, ular yordamida juda katta xajmdagi maydonlarning suratlarini olish imkoniyati 
mavjud. 
Hozirgi kunda masofadan zondlash samolyotlar orqali havodan va sun’iy yo‘ldoshlar 
yordamida fazoviy usullardan foydalanib amalga oshirilmoqda. Shuningdek, masofadan 
zondlashda nafaqat fotoplyonkalar, balki raqamli fotoapparatlar, skanerlar, videolar, radar va 
termal sensorlar ishlatilmoqda. O’tgan zamonlarda esa masofadan zondlash elektromagnit 
spektrning ko‘rinuvchi qismini ishlatish imkoniyati bilan cheklangan, spektrning inson ko‘ziga 
ko‘rinmaydigan qismi xozirgi kunda spektral filtrlar, fotoplyonkalar va boshqa turdagi sensorlar 
yordamida ishlatilishi mumkin. Shuningdek, yerning ko‘rinishi amaliyotga va xayotiy 
muammolarni xal etishga tadbiq etilgan, bunga misol kilib II jaxon urushi davridagi havo 
razvedkasini keltirishimiz mumkin. Aerosuratlar dushman qo‘shinining joylashgan joyini tez va 

Download 0.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling