Оддий тузилиш (Simple structure). Оддий тузилиш марказлашган ва кўпинча автократик бўлиб, куч стратегик тепада тўпланган. Одатда, назорат бош ижрочи ёки кичик ижро этувчи гуруҳ томонидан амалга оширилади. Ушбу тузилма жуда мослашувчан ва норасмий бўлиши мумкин, аммо у жуда заиф, жуда кўп куч ва бошқарув бир неча кишининг қўлида тўпланган.
Машина бюрократияси (Machine bureaucracy). Ушбу тузилиш асосан яхши техноструктурага таянади. Стратегик режалаштирувчилар ва молиявий назоратчилар таъсирчан бўлиб, бошқарувнинг бир неча қатламлари, расмий (кўпинча қатъий) процедуралар ва стандартлаштирилган ишлаб чиқариш жараёнлари мавжуд. Мотивация қийин бўлиши мумкин ва ушбу турдаги ташкилотлар егилувчан бўлишга мойил.
Касбий бюрократия (Professional bureaucracy). Касбий буюрократия аниқ ваколат йўналишлари ва standart амалиётларга асосланган. Амалиёт кўпинча қонун, қоидалар ёки мустақил ташқи органлар томонидан белгиланган стандартлар асосида қурилади, масалан, professional уюшмалар (масалан, қонун, бухгалтерия ҳисоби). Операцион ядро асосий мувофиқлаштирувчи таъсирдир ва одамлар одатда яхши мотивацияга эга.
Дивисионализация (Divisionalised). Бўлинадиган тузилишда кичик Марказий ядро юқори даражадаги автономияга эга бўлган бизнес бўлинмалари учун кўрсатмалар беради. Ўрта чизиқ кучли мувофиқлаштирувчи таъсирни шакллантиради, чунки у Марказий ядро талабларини операцион ядро мақсадларига айлантиради.
Адхократия (Adhocracy). Адҳократия вазифа ёки лойиҳага асосланган бўлиб, тез ривожланаётган бозорлар ёки технологик инновациялар каби ўзгарувчан талабларга тезда жавоб бериши керак. Натижада аниқланган жараёнлар унчалик муҳим эмас. Тадқиқот ва ривожлантириш одатда адҳоcраcиеснинг асосий ҳайдовчиси ҳисобланади.
Шундай қилиб, аксарият ташкилотларда вазифалар ва одамлар қандайдир тарзда бирлаштирилган: ихтисослашув, масалан, умумий технология ёки мижозлар базаси асосида. Улар бўлимларга ажратилган. Бўлинишнинг турли хил бўлиши мумкин ва танланган тури шахсга ва ташкилот шароитларига боғлиқ бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
