Бошқа функциялар билан алоқалар. Узоқ муддатли қарорлар, хусусан, ишлаб чиқилган маҳсулотларнинг дизайни ва инновацияси билан боғлиқ, фақат ишлаб чиқариш бўлими томонидан қабул қилиниши мумкин эмас; унинг фаолияти фирманинг бошқа функциялари билан бирлаштирилиши керак. Ушбу бошқа фаолият турлари қуйидагилар:
-Маҳсулот дизайни R&D бўлми билан келишилган бўлиши керак. R&D ишлаб чиқариш илмий-тадқиқот ишларини ишлаб чиқариш жараёни учун маълум дизайнлар тўғрисида маслаҳат бериши керак.
-Иш дизайн инсон ресурслари мутахассислар маслаҳатига жалб қилади.
-Ишлаб чиқариш учун зарур бўлган миқдорлар савдо бўлими томонидан хабардор қилинади.
- Кадрлар бўлими ишчи кучини бошқариш билан шуғулланади.
- Молия бўлими янги ускуналар учун мавжуд ресурсларни кўрсатиши мумкин.
Хизмат кўрсатиш операциялари (Service operations). Хизматлар номоддий бўлиб, омборларда сақланиши мумкин эмас, сифати ва табиати жиҳатидан ўзгарувчан бўлиб, уларни сотиб олиш тайёр маҳсулотни топширишга олиб келмайди. Шунинг учун уларни таъминлашда иштирок этадиган одамлар ва жараёнлар жуда муҳимдир.
Кўпгина маҳсулотларда хизмат элементи мавжуд. Хизмат кўрсатиш корхоналарига соғлиқни сақлаш, ресторанлар, туризм, молиявий хизматлар, таълим ва колсалтинг киради.200
Хизмат: « ... бир томоннинг бошқасига тақдим этиши мумкин бўлган ҳар қандай фойда фаолияти, аслида номоддий ва ҳеч нарсага эгалик қилишга олиб келмайди. Унинг ишлаб чиқарилиши жисмоний маҳсулотга боғлиқ бўлиши мумкин ёки бўлмаслиги мумкин.» (П Котлер, Ижтимоий Marketing)201
Хизматлар турлари:
-Номуносиблик (Intangibility). Товарлардан фарқли ўлароқ, хизматнинг муҳим моддий ёки жисмоний жиҳатлари йўқ. Хизматни сумкага солиб, уйга олиб бориш мумкин эмас, масалан, жонли мусиқий ижро.
Ажралмаслик (Inseparability). Кўпгина хизматлар истеъмол қилинадиган бир вақтнинг ўзида яратилади, масалан, тишларни даволаш. Хизматлар сақланмайди. Тиш шифокорининг хизматлари бир муддат сотиб олинади. Улар таклиф қилаётган хизматдан кейинчалик фойдаланиб бўлмайди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
