Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Тартибга солиш тизими

Энг аввало, молиявий бухгалтерия ривожланишини шакллантирган омилларни аниқлаб олишимиз керак. Молиявий ҳисоботларда, асосан танқидларга жавобан катта ғалаёнлар бўлганлигини билишингиз мумкин. Foundations of Accounting in Business - FAB Study Text 2016. PART С: Chapter 08 «The role of accounting» бўлимнинг «The regulatory system» қисмининг мақсади молиявий ҳисобни шакллантирган баъзи омиллар ҳақида умумий тасаввур беришдир. Ушбу қисмида чекланган компанияларнинг ҳисоб-китобларига эътибор қаратамиз, чунки бу ҳисоб-китоблари Низом билан ёки бошқача тарзда тартибга солинадиган ташкилот тури.

Компания тартибга солишнинг қуйидаги омиллар асосида тартибга солинади:

• 
  Компания қонуни;
  
• 
  Бухгалтерия тушунчалари ва индивидуал қарорлари;
  
• 
  Бухгалтерия ҳисоби стандартлари;
  
• 
  Европа Иттифоқи қонунлари;
  
• 
  Бошқа халқаро низомлари;
  
• 
  Умумий қабул қилинган бухгалтерия ҳисоби қоидалари (Generally Accepted Accounting Practice GAAP).
  

Келинглар ушбу тушунчаларни бирма-бир ёритиб берайлик.
Компания қонуни. Чекланган компаниялар 2006 йил Буюк Британияда қабул қилинган «Компаниялар тўғрисида»ги қонун асосида тартибга солинади. (Буюк Британия компаниялари тўғрисидаги қонун 2006 йил ёки CА 2006 йил) ҳар йили ҳисоботларни тайёрлаш ва нашр этиш шу қонунга мувофиқ амалга оширилади. Буюк Британия ҳисобот шакли ва мазмуни CА томонидан, биринчи навбатда, тартибга солинади ва бухгалтерия стандартларга мос келиши керак. CА 2006 молиявий ҳисоботларни тайёрлаш учун компаниялардан бухгалтерия ҳисобини тўғри юритишни талаб қилади. Кейин ушбу баёнотлар текширилиши ва топширишдан олдин аудиторлик ҳисоботи қўшилиши талаб қилинади. Ушбу молиявий ҳисоботлар кейинчалик жамоатчилик аъзолари томонидан текширилиши керак. Компания бухгалтерия ҳисобини тўғри юритмаганлиги ёки йил тугаганидан кейин қонуний муддат ичида молиявий ҳисоботларни топширмаганлиги учун жаримага тортилиши мумкин.