Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Назорат ва бошқарув. Бухгалтернинг штат ваколати одатда процедура ва қоидаларда ифодаланади. Масалан, ходимларнинг расмий харажатлар чегаралари мавжуд. Кўп жиҳатдан пул ва маблағлар бизнеснинг қон томиридир ва уларнинг оқимини кузатиш зарур чора ҳисобланади. Агар маблағ оқими қурийдиган бўлса, бизнес жуда осон ишламай қолиши мумкин. Тўғри молиявий назорат бизнеснинг ўз мажбуриятларини бажариш учун етарли даражада молиялаштирилишини таъминлайди.
Молиявий менежмент. Молиявий менежмент бошқарув ҳисоби ва молиявий ҳисобидан ҳам алоҳида тартибга солинади. Бошқарув ҳисоби, молиявий бухгалтерия ҳисоби ва молиявий менежмент функционал вазифаларини кичик ташкилотда битта шахс томонидан амалга оширилиши мумкин.
Молиявий менежер молияни ошириш ва молиявий ресурсларни, шу жумладан қуйидаги қарорларни назорат қилиш учун жавобгардир. Ⱪуйидаги саволларга жавоб бериши керак:

• 
  Фирма банкдан қарз олиши ёки акциялар чиқариш орқали маблағ тўплаши керакми?
  
• 
  Дивидентлар қанча тўланиши керак?
  
• 
  Фирма янги асбоб ускуналарга пул сарфлаши керакми?
  
• 
  Мижозларга қанча кредит берилиши керак?
  
• 
  Тўлов муддатидан олдин қоплама миқдорини тўлаб берадиган мижозларга қанча чегирма берилиши керак?
  

Аудит. Чекланган компаниянинг йиллик ҳисоботлари маълум ҳажмдан юқори (даромад нуқтаи назаридан) одатда компанияда мустақил бўлган шахс томонидан текширилиши керак. Компания аъзолари одатда рўйхатдан ўтган аудиторларнинг фирмасини молиявий ҳисоботларни текшириш ва уларнинг ҳақиқий ва адолатли кўринишини кўрсатадими ёки йўқми тўғрисида ҳисобот бериш учун тайинлашади. Аудиторлар ўз ишларини якунлагач, улар қилган ишларини ва шакллантирган фикрларини тушунтириб ҳисобот тайёрлашлари керак.
Оддий ҳолатларда улар ўз ишларини аудиторлик стандартларига мувофиқ олиб борганликлари ва уларнинг фикрига кўра, ҳисоботлар ҳақиқий ва адолатли кўринишни кўрсатиши ва компания қонунчилигига мувофиқ тўғри тайёрланганлиги тўғрисида хабар беришлари мумкин. Бу малакасиз (ёки тоза) аудиторлик ҳисоботи сифатида тавсифланади.
Агар улар раҳбариятни ҳисобларни ўзгартиришга ишонтира олмасалар ва агар ушбу масала катта ёки бошқа муҳим масала бўлса, аудиторлар малакали ҳисоботни тайёрлаб, улар билан рози бўлмаган бошқарув масалаларни белгилаб қўйишлари керак.
Аудиторлар ўз ҳисоботида мурожаат қилган молиявий ҳисобот қуйидагилардан иборат:

• 
  Фойда ёки зарар тўғрисида ҳисобот (баъзан даромад тўғрисида ҳисобот деб аталади);
  
• 
  Молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот (илгари баланс деб номланган);
  
• 
  Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот (илгари пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот деб номланган);
  
• 
  истиқболли эслатмалар.
  

Аудиторларнинг ҳисоботи компаниянинг эълон қилинган ҳисоботлари таркибига киритилган бўлади ва компания аъзоларига (раҳбариятга эмас) тақдим этилади. Кўпинча йирик компанияларни тартибга солиниши ички аудит хизмати асосида тартибга солинади.
Ички аудиторлар-бу компаниянинг вазифалари раҳбарият томонидан белгиланадиган ва ички назорат тизимларининг самарадорлиги тўғрисида ҳисобот берадиган ходимлар.