Оliy malaka tоifasi uchun: Nafas shovqinlari. Bronxial shovqin va vezikulyar shovqin orasidagi faqrni toping

59. Oksigenoterapiya qaysi kasalliklarda qo‘llaniladi? Oksigenoterapiya qo’llash texnikasi 
haqida ma`lumot bering.
J: Kislorod bilan davolash, ksigenoterapiya — kisloroddan davo maqsadida foydalanish. 
Konda va toʻqimalarda kislorod yetishmasligi (qarang Gipoksiya, Gipoksemiya) bilan 
kechadigan nafas va qon aylanish sistemasi kasalliklari (bronxial astma, zotiljam, yurak porogi, 
astmasi xuruji va boshqalar)da, kamkrnlik, balandlik kasalligi, turli zaharlanishlar, shuningdek, 
xirurgik operatsiyalardan keyin Kislorod bilan davolash d. tavsiya etiladi. Kasalxona sharoitida 
kisloroddan nafas olish uchun moʻljallangan kislorod ingalyator va palatkalardan foydalaniladi. 
Kislorodni plevra, qorin boʻshligʻi va meʼda-ichak yoʻliga kiritish usullari ham bor (kislorodli 
vannalar). Kislorod bilan davolash d. koʻpincha ingalyasiya yoʻli bilan amalga oshiriladi. Turli 
yoʻllar bilan kiritilgan kislorod organizmda kislorod tansiqligini toʻldiribgina qolmay, uning 
barcha xayotiy funksiyalarini barqarorlashtiradi va qarshilik kuchini oshiradi. Tibbiyot 
amaliyotida, ayniqsa, gijjani tushirishda giperbarik oksigenatsiya (qarang Baroterapiya) juda qoʻl 
keladi. 
Uy sharoitida Kislorod bilan davolash d. da kislorod yostiqdan foydalaniladi. 
60. Yatrogeniya haqida tushuncha. Yatrogeniya turlari. So’zli va so’zsiz yatrogeniya nima?
J: Yatrogeniya- (jatros -vrach, genesis- vujudga keltirmoq), bu vrachning yoki tibbiyot 
xamshiralarining noshud suxbati, nojo’ya xatti-xarakatlari, bilimsizligi yoki, bir so’z bilan 
aytganda, shifokorlarning aybi tufayli bemorda yangi kasalliklar paydo bo’lishidir. Buyuk 
alloma Buqrotning "bemorga eng avvalo zarar keltirma" degan naqlini yodda tutish zarur. 
Yatrogen kasallik bugungi tibbiyot amaliyotida bemorlar orasida 10 foizni tashkil etadi. 
Diagnostika va davolashning yangi va ilg’or usullari (yani “agressiv meditsina”), ilgari 
aniqlanmagan, yatrogen patologiya deb atalmish xolatlarni keltirib chiqardi. Bu - tibbiy 
aralashuvning yomon oqibatlari, ayniqsa noto’g’ri diagnoz asosida o’lim sodir bo’lish xollaridir. 
Misol: taxmin qilingan kasallik chiqmay, operassiyaning o’lim bilan tugashi, boshqa mos 
kelmaydigan gurux qon quyish natijasida o’lim sodir bo’lishi, kuchli ta'sir ko’rsatuvchi dori-
darmonlardan noto’g’ri foydalanish, dori-darmonlar ta'sirida xatto o’limga olib keladigan 
allergik xolatlar, o’mrov osti venalariga asossiz va noto’gri o’rnatilgan naycha oqibatida o’lim 
sodir bo’lishi, turli diagnostik (endoskopiya, laporoskopiya, angiografiya va x.k. va profilaktik 
emlashlar oqibatida o’lim sodir bo’lishi va x.k.). Ilgari bunday xollarning xammasi asosiy 
kasallikning asoratlari yoki davolashning asoratlari deb qaralardi. 
Barcha yatrogeniyalarni quyidagi rubrikalarga taqsimlash mumkin. 
1. Dori-darmonlar natijasidagi yatrogeniyalar; 
2. Diagnostik - asbob-uskunali yatrogeniyalar; 
3. Xirurgik yatrogeniyalar; 
4. Narkoz – og’riqsizlantirish yatrogeniyalari; 
5. Buzuq texnik asboblardan foydalanish oqibatida vujudga keladigan yatrogeniyalar; 
6. Transfuzion - infuzion yatrogeniyalar; 
7. Septik yatrogeniyalar; 

---

Mavjud qon tezroq aylanishi va qon tomirlari bo'shlig'idagi hajm (va bosim) yo'qolishini qoplash 
uchun etarli darajada qon bosimini oshirish uchun yurak tezligi oshadi. 
Bu nuqtada, o'lchanadigan qon bosimi ko'pincha juda oz o'zgaradi.