Оliy malaka tоifasi uchun: Nafas shovqinlari. Bronxial shovqin va vezikulyar shovqin orasidagi faqrni toping

Nafas yoʻllariga yot jism tushganda birinchi yordam koʻrsatish 
Nafas yoʻllariga yot jism tushganligini bilgan odam birinchi yordam koʻrsatishda har bir 
soniyadan unumli foydalanadi. Chunki patologik holat qisqa muddat ichida yuzaga 
chiqadi va birinc
hi yordam koʻrsatish sifati bemor hayoti bilan baholanadi. 
Birinchi yordam koʻrsatish algoritmi quyidagicha: 
Bemorga “nima boʻldi?” savolini bering. Albatta siz bunday holatda ahmoqona 
koʻrinishingiz mumkin, ammo aynan shu savol yordamida bemor nafas olyaptimi yoki 
yoʻqmi, bilib olishingiz mumkin. Aynan, mana shu holat orqali keyingi taktikangizni 
belgilab olasiz. 
Agar bemor umuman nafas olmayotgan boʻlsa unga “kuchliroq yoʻtal, yana yoʻtal, qani 
boʻlaqol” degan buyruqni bering – yaʼni bemorni hushini yoʻqotmaslik uchun, 
uni stimmulash 
uchun har qanday soʻz bilan himoya reflekslarini “uygʻoting”. Koʻpincha 
mana shu chora tadbirlar yordamida kichik oʻlchamdagi yot jismlar nafas yoʻllaridan 
chiqib ketish uchun yetarli boʻladi. 
Agar yot jism 30 soniya davomida chiqib ketmasa yoki bemor xuruj boshlangan 
vaqtning oʻzida nafas olmaganligini sezsangiz Xeymlix usulini qoʻllash kerak boʻladi. 
Xeymlix usuli 
Bu usulni bajarish texnikasi quyidagicha: 
Shikastlanuvchining orqa tomonida turing; 
Uni ikki qoʻllaringiz bilan quchoqlang, oʻng qoʻlingizni musht qilib chap qoʻlingiz bilan uni 
kuchli ushlab oling, qoʻllarni qorinning yuqori sohasiga qoʻying. Yoʻnalish – yuqoriga va 
oʻzingizga torting. Nafas olish sezilsa – bu yot jismning nafas yoʻllaridan chiqib 
ketganligidan dalolat beradi. 
 

---

83. Sil bilan kasallangan onadan tug`ilgan bola qachon BSJ emlash o`tkaziladi? BSJ bilan 
sog`lom chaqaloqlarda nechanchi kun emlanadi ? 
J:
БЦЖ (Кальметт Герен) 80 йил давомида ишлатилиб келинмоқда ва ҳозирги вақтда 
қўлланилаётган вакциналар орасида энг кўп қўлланилиб келмоқда. Дунёда ҳар йили 100 
миллионга яқин болалар эмланиб келаётган БЦЖ вакцинаси минглаб одамлар ҳаётини 
сақлаб қолишга ёрдам берди. Вакцина деярли хавфсиз ва биргина инъекциядан иборат. 
БЦЖ ҳозирги вақтда мавжуд биргина силга қарши вакцина бўлиб, болалар ўртасида сил 
менингити ва силнинг диссемирланган тури келиб чиқишидан ҳимоя қилиш хусусиятига 
эга эканлигини исботлаган. Шу билан бирга БЦЖ вакцинаси сил микобактерияларни 
юқишига таъсир даражаси чегараланган. 
БЦЖ вакцинаси аҳоли ўртасида касаллик тарқалиши манбаи бўлган летал силни 
активлашивини олдини олмайди ва амалда силни юқишига таъсир қилмайди. 
Ўзбекистон Республикаси профилактик миллий эмлаш календарида силга қарши эмлаш 
туғилгандан кейин, 2-5-кунларида бир марта ўтказилади. ЖССТ эмлашни дельтасимон 
мушак соҳасига тери ичига игна ва шприц билан юборилишини тавсия қилади. Янги 
туғилган болаларга катта ёшлардаги болаларга мўлжалланган тўлиқ дозаси юборилади. 
БЦЖ вакцинаси болаларга бошқа вакциналари бирга юборилади. БЦЖ вакцинасини тўғри 
юборилганда оддатда кейинчалик ярача пайдо қилувчи енгил маҳаллий реакциялар 
(эритема, зичлашиш, оғриқ) кузатилади. Бир неча ойдан кейин инъекция жойида чандиқ 
пайдо бўлади. Чандиқни борлиги силга қарши эмланганлигидан далолатдир, аммо сил 
касаллигидан сақлаш маркери ҳисобланмайди. Касаллик юқори бўлган давлатларда 
болаларда чандиқнинг йўқлиги БЦЖ билан эмлаш учун кўрсатмадир. 
БЦЖ билан эмлаш катта ёшдагиларга тавсия қилинмайди, лекин кўп дори воситаларига 
чидамли бўлган микобактериялар билан зарарланганлар билан мулоқатда бўлган 
шахслар, туберкулинга манфий шахслар қайта кўриб чиқилади.