Oliy va oʻrta maxsus ta'lim vazirligi andijon davlat universiteti


signal tushunchalari kibernetikaning markaziy tushunchalaridir


Download 0.85 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/66
Sana09.11.2021
Hajmi0.85 Mb.
#172315
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   66
Bog'liq
tilshunoslik va tabiiy fanlar

signal tushunchalari kibernetikaning markaziy tushunchalaridir. Axborot xilma-

xil  bo`lganidek,  signallar  ham  turli  tumandir.  U  ko`rish,  eshitish,  yorug`lik  kabi 

signallaridan  iborat  bo`lishi  mumkin.  Masalan  yo`ldagi  svetofor  chirog`i  ham 

signal,  mashinaning  burilish  chirog`ini  yoqish  ham  signal,  jang  maydonida  oq 

bayroqning  ko`tarilishi  ham,  qo`shinlarning  qurolini  tashlab  qo`l  ko`tarishi  ham 

signal.  Elektr  impulslari, telegraf  lentasidagi  tire,  nuqtalar  ham  signal.  Ularning 

hammasi  muaiyan  axborot  tashiydi.  Bu  jihatdan  so`zlar  ham  signaldir.  U  ham 

borliqsagi narsa va so`zni signallar signali degan edi. 

3.  Ma'lum  axborot  tashishda  qo`llaniladigan  signallar  tizimi  kod 



hisoblanadi.  Kodlar  EHM  uchun  katta  ahamiyatga  ega.  U  ham  jonli  organizm 

signallariga  analogiya  yo`li  bilan  yaratiladi.  Jonli  organizm  faoliyati  va  mashina 

ishi  o`rtasidagi  o`xshashlikni  quyidagicha  izohlash  mumkin.  Inson  sezgi  a'zolari 

orqali  tashqi  olam  haqida  turli  axborot  beruvchi  signallarni  qabul  qiladi.  "Kirish 

signali"  nomi  bilan  yuritiluvchi  bunday  signallar  asab  tarmoqdari  orqali  miyaga 



uzatiladi.  Qabul  qilingan  axborot  xotirada  saqlanadi,  qayta  ishlanadi  va  uning 

faoliyati belgilanadi: harakat orqali muayyan reaksiya chaqiriladi yoki turli xildagi 

yangi  axborot  qayta  ishlanadi.  "Kirish  signallari"  "chiqish  signallari"ga 

aylantiriladi.  Masalan,  "Utkan  kunlar"  romanini  kim  yozgan?"  degan  savolni  til 

yordamida  kodlashtirilgan  va  tovush  signallari  -  so`zlar  vositasi  orqali  uzatilgan 

axborot sifatida qarash mumkin. Eshitish a'zolari bu signallarni qabul qilib, miyaga 

uzatadi. Bu axborot miyadagi xotira uyalariga qabul qilinadi va qayta shakllanadi. 

Miya bo`lagi bilan xuddi o`shanday til yordamida markaziy aloqa kanallari orqali 

kodlashtirilgan yangi axborot uzatiladi: javobi - Abdulla Qodiriy. Abdulla Qodiriy 


Download 0.85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling