Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’zbekiston Milliy universiteti Mirzo Ulug’bek nomidagi Ijtimoiy fanlar yo’nalishi Falsafa fakulteti Taqdimot Ishi

O’zbekiston Respublikasi
Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
O’zbekiston Milliy universiteti
Mirzo Ulug’bek nomidagi
Ijtimoiy fanlar yo’nalishi
Falsafa fakulteti
Taqdimot Ishi
Sirtqi ta’lim yo’nalishi 1-kurs talabasi
“Falsafa tarixi” fanidan
Mavzu: QADIMGI DAVR ELLIN-RIM FALSAFASI
Reja:
1. Ellinizm davrining o‘ziga xos xususiyatlari va falsafiy maktablari.
2. Epikur falsafiy maktabining tashkil etilishi.
3. Tit Lukretsiy Kar falsafiy dunyoqarashi.
Ellinizm davri
Makedoniyalik Iskandar vafotidan keyin miloddan avvalgi 323-yildan boshlanib 30-yillargacha bo‘lgan vaqtni o‘z ichiga oladi. Ushbu davrning boshlanishi quldorlik ja­miya­tining rivoji hamda Yaqin Sharq mamlakatlarining, xususan, Misr taraqqiyoti bilan bog‘liq. Shahar-davlatlar o‘rta­sida Aleksandriya-Iskandariya muhim o‘rinni egalladi. U – elli­nizm davrining yirik iqtisod, madaniyat, fan, san’at markaziga aylandi. U yerda matematika, astronomiya, mexanika, fizika, geog­rafiya, fiziologiya, meditsina, til va adabiyot nazariyasi, esteti­ka, etikaga oid bilimlar rivojlandi; juda boy qo‘lyozmalarga ega yirik kutubxona ishlab turdi. Gipparx Quyosh, Oy, sayyoralar, yulduzlar katalogini tuzdi, Eratosfan esa Yer sharining aylan­ma uzunligini o‘lchadi, antik kosmologiyada geotsentrik nuqtai nazar hukmronlik qilgan bir davrda Aristrax Samosskiy yer­ning Quyosh hamda o‘z o‘qi atrofida aylanishini aniqladi. Evklid va Arximedning ilmiy faoliyati ham shu zamonga to‘g‘ri keldi.

Manbalari	Falsafiy yo‘nalishlar	Yirik namoyandalari
Sofistlar Eleyliklar Demokrit Platon	Skeptiklik	Pirron Sekst Empirik (Rimlik)
Geraklit Kiniklar	Stoikchilik	Kitionlik Zenon Seneka (rimlik) Mark Avreliy (Rimlik)
Demokrit	Epikurchilik	Epikur Sekst Empirik (Rimlik)
Suqrot	Kiniklik	Antisfen, Sinoplik Diogen, Kratet
Pifagor	Pifagorchilik, Yangipifagorchilik	Filolay, Likon
Aristotel	Aristotelchilik (peripatetiklar)	Teofrast
Platon	Platonchilik	Arkesilay, Karnead, Afinalik Plutarx
Platonchilik Pifagorchilik	Yangi platonchilik	Plotin, Porfiriy, Yamvlix Prokl