Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot

Dividend siyosatining asosiy turlari va uni aksiyadorlik jamiyatida shakllantirishga yondashuvlar⁶¹

Yondashuvni aniqlash shakllanishiga qadar dividend siyosati	Amaldagi turlarning oʻzgarishi dividend siyosati
Konservativ yondashuv	Qolgan dividendlarni toʻlash siyosati. Barqaror kattalik siyosati dividendlar.
Oʻrtacha (murosaga keladigan) yondashuv	3.Minimal barqaror siyosat mukofot puli bilan dividendlar miqdori ma’lum davrlarda.
Agressiv yondashuv	Barqaror darajadagi siyosat dividendlar. Uzluksiz oʻsish siyosati dividendlar miqdori

Agar mavjud investitsiya loyihalari uchun ichki rentabellik darajasi kapitalning oʻrtacha tortilgan qiymatidan (yoki tanlangan boshqa mezondan, masalan, moliyaviy rentabellik koeffitsiyentidan) oshib ketgan boʻlsa, unda foydaning asosiy qismi shunday amalga oshirishga yoʻnaltirilishi kerak. Loyihalar, chunki bu mulkdorlarning kapital oʻsishining yuqori sur’atini (kechiktirilgan daromad) ta’minlaydi.

Ushbu turdagi siyosatning afzalligi korxonaning moliyaviy barqa- rorligini oshirib, yuqori darajada rivojlanishini ta’minlashdan iborat.



⁶¹ Muallif tomonidan ishlab chiqildi

2. 
   Dividendlarni toʻlashning barqaror oʻlchamlari siyosati ularning oʻzgarmas miqdorini uzoq vaqt davomida toʻlashni nazarda tutadi (inflyatsiya darajasi yuqori boʻlgan taqdirda, dividend toʻlovlari miqdori inflyatsiya indeksiga moslashtiriladi).
   

Ushbu siyosatning afzalligi uning ishonchliligi boʻlib, u aksionerlar orasida har xil sharoitlardan qat’i nazar, joriy daromadning oʻzgarmasligiga ishonch hissini hosil qiladi va fond bozoridagi aksiyalar narxining barqarorligini belgilaydi.

3. 
   Muayyan davrlarda ustama bilan dividendlarning eng kam barqaror miqdori siyosati (yoki "qoʻshimcha dividend" siyosati), juda keng tarqalgan fikrga koʻra, uning eng muvozanatli turi hisoblanadi.
   

Uning afzalligi - bu korxonaning moliyaviy natijalari bilan yuqori aloqada boʻlgan holda belgilangan belgilangan minimal miqdordagi (avvalgi holatda boʻlgani kabi) barqaror kafolatlangan dividendlarni toʻlashdir, bu esa qulay iqtisodiy sharoitlar davrida dividendlar miqdorini oshirishga imkon beradi, investitsiya faoliyati darajasini pasaytirmasdan.

4. 
   Dividendlarning barqaror darajadagi siyosati foyda miqdoriga (yoki uning iste’mol qilingan va kapitallashtirilgan qismiga foydani taqsimlash normasi) nisbatan dividendlarni toʻlashning uzoq muddatli normativ nisbatlarini belgilashni nazarda tutadi.
   

Ushbu siyosatning afzalligi uning shakllanishining soddaligi va olingan foyda hajmi bilan chambarchas bogʻliqligidadir.
Shu bilan birga, uning asosiy kamchiligi - hosil qilingan foyda miqdorining beqarorligi bilan belgilanadigan aksiya uchun dividendlar toʻlash hajmining beqarorligi.

5. 
   Dividendlar miqdorini doimiy ravishda oshirish siyosati ("yillik dividendni hech qachon kamaytirmang" shiori ostida amalga oshiriladi) aksiya uchun dividendlar toʻlash darajasini barqaror oshirishni nazarda tutadi.
   

Bunday siyosatni amalga oshirishda dividendlarning koʻpayishi, qoida tariqasida, avvalgi davrda ularning hajmiga nisbatan qat’iy belgi- langan foiz oʻsishida roʻy beradi (bu prinsip Gordon modelining asosi boʻlib, u aksiyalarning bozor qiymatini belgilaydi bunday kompaniyalar). Ushbu siyosatning afzalligi kompaniya aksiyalarining yuqori bozor qiymatini ta’minlash va qoʻshimcha masalalar bilan potensial investorlar
orasida uning ijobiy obroʻsini shakllantirishdir.
Rasmiy va norasmiy, obyektiv va subyektiv xarakterdagi holatlar dividend siyosatiga ta’sir qiladi.Bu yerda dividendlarni toʻlash boʻyicha jahon amaliyotidan eng odatiy cheklovlar keltirilgan.