Oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. ‘Lmas0V, A. Vahobov

Resurslar bozori□

-- -t;. tovar oqimi - pul oqimi

10.2-rasm . Pul-tovar-pu! oqimida uy xo‘jalikJarining ishtiroki
Bu yerdagi munosabatlar ham bozor munosabati emas, chunki ular tijorat xarakteriga ega bo‘lmaydi, ya’ni foyda olib, iqtisodiy naf ko'rishni ko'zlamaydi. Xo‘jaliklarning nobozor munosabati mavjud bo‘lsa-da, uning ko'lami kichik bo‘ladi. Kolami keng munosabatlar firmalar bilan bo'lib, ular bozor munosabati xarakteriga ega va yetakchi munosabatlar hisoblanadi. Xo'jaliklaming boshqalar bilan bozor munosabatlarini keltirilgan chizmada ham ko‘rish mumkin (10.2-rasm).

159

10.3~rasm . Uy xo‘jalikIarining iqtisodiy m unosabatlarda ishtirok etishi
Xo‘jaliklarning ichki munosabatlari ularda birlashgan kishilar o‘rtasida bo‘ladi. Bu kishilar 2 guruhdan i bo rat:

0. 
   Daromad topuvchilar.
   

0. 
   Boqimandalar, ya’ni daromad topuvchilar qaramoghda bo‘l-
   

ganlar.
Daromad topuvchilar xo‘jaliklar budjetiga pul keltiradilar. Bo­ qimandalar esa, budjetning faqat xarajatlarida qatnashadilar.

Uy xo‘jaiigi budjeti uning daromadiari va xarajatlarining maj-muasidir.
Budjetning asosiy turi birgalikdagi budjet bo‘lib, uning daro-madini barcha pultoparlarning mablagiari tashkil etadi, biroq uning budjetdagi hissasi bir xil emas.
Chunki, daromadlar har xil boiadi. Daromadlar taqsimlan-ganda umumiy iste’molni qonduruvchi xarajatlar bilan xonadon-dagi har bir kishining yakka xarajati uchun pul ajratiladi. Bunda pul

160

daromad topuvchilar bilan boqimandalar, shuningdek, daromadni ko‘p va oz oluvchilar o‘rtasida taqsimlanadi.

Xo‘jalMarda lopgan puliga binoan xarajat qilish qoidasi amal qilmaydi. Shu sababli bu yerda nobozor munosabati paydo bo‘ladi, garchi bu yerda pul ishtirok etsada.