Oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. ‘Lmas0V, A. Vahobov

Soliqlar — bu davlat boshqa iqtisodiyot subyektlaridan o‘z foydasiga undirib oladigan majburiy pul toiovlaridir.

Soliqlar davlat daromadining asosiy qismini tashkil etadi. Davlat iqtisodiyot subyekti bo'iar ekan, uning mol-mulki bor. Davlat o‘z mol-mulkini firmalarga va fuqarolarga sotib yoki ijaraga berib bundan ham daromad ko‘radi. Bu daromad davlat mulkining miqdoriga va uning narxiga bog'liq bo'ladi. Mulkning sotilishiga qarab uning davlat daromadidagi hissasi o‘zgarib turadi.

Davlat o‘z xarajatlarini qoplash uchun pul topish maqsadida qarz oladi. Qarz ikki xil boMadi:

0. 
   Ichki qarz. Bu davlatning fuqarolardan va firmalardan olgan qarzi. Bu qarz davlat obligatsiyalarini chiqarib sotish shaklida bo'ladi. Obligatsiyalar sotilgan chog'da davlat qarz oladi, ular qaytadan sotib olinganda qarz qaytariladi.
   

0. 
   Tashqi qarz. Bu davlatning xalqaro moliya tashkilotlaridan, xorijdagi yirik banklardan va chet davlatlar hukumatidan olingan qarz bo'ladi. Bu qarz ma’Ium muhlatga olinib daromadga qo'shiladi, to'lash vaqti kelganda u daviatga xarajat keltiradi.
   

Davlat daromadlari faqat budjet daromadlari emas, balki budjetdan tashqari fondlarga keigan pul tushumlari shaklida ham bo'ladi. Bu fondlar aniq maqsadni ko'zlagan holda shakllantiriladi.

Davlat moliyasi uning xarajatlarini ham bildiradi, bular budjet xarajatlaridan iborat. Davlat xarajatlari uning daromadiga qarab shakllanadi va quyidagi yo'naJishda boradi:

0.