Oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. ‘Lmas0V, A. Vahobov

Energetika xavfsizligi. Milliy iqtisodiyot barqaror o‘sib borishi uchun uning hamma sohalari uzluksiz va yetarli miqdorda energiya bilan ta’minlanishi kerak bo'ladi. Sarflanadigan energiya turlari ham

2 8 8

talabga javob berishi zarur. Energiya xavfsizligi ta’minlanmasa iqtisodiyot izdan chiqadi.

Energetika xavfsizligi —bu mamlakatdagi barcha energiya iste’-molchilarini energoresurslar bilan yetarli miqdorda va ularga og‘irlik qilmaydigan narxiarda uziuksiz ta’minlanib turishlarini bildiradi.

Iqtisodiyot sanoatlashgan sari, aholi turmush madaniyati o‘sgan sari ishlab chiqarishda va kundalik aholi turrnushida energiya, talab-mand mashina, uskuna va asboblar ko‘p qoMlaniladi. Iqtisodiyotda uziuksiz energiya ta’minotiga erishish uchun o‘z energoresurslaridan to‘liq foydalanish, ular yetishmagan taqdirda importini muntazam bo'lishiga erishish kerak bo'ladi. Xavfsizlik energiya ta’minotida kollaps (to‘xtab qolish) boMishiga yoi qo'yilmaslikni bildiradi, chunki bu iqtisodiy kollapsga olib kelishi mumkin.

Energetika xavfsizligi quyidagi yoilar bilan ta’minlanadi:

0. 
   Energiya yaratish va uni uzatishning eng samarali usullarini qo'llash.
   

0. 
   Energoresurslar manbalarini diversifikatsiyalash, ya’ni yangi manbalarini ishlatib energiya iste’moli bir manbaga bogiiq boMishiga yo‘l qo‘ymaslik.
   

0. 
   Ekologik toza energoresurslarni keng qoilash, bu bilan energiya iste’moli ekologik zararsiz bo'ladi.
   

0. 
   Energiya iste’molida tejamkorlikJka erishish. Nafaqat ishlab chiqarish, balki uy turrnushida ham energiya sarfi kam bo'lgan mashina, asbob va uskunalarni ishlatilishi.
   
1. 
   Yerosti tiklanmaydigan energo resurslar tugallanib borgani-dan doimo tiklanib turadigan energoresurslardan keng foydalanish kerak bo'ladi. Shu o'rinda bioenergiya (o'simliklarni chirish ener-giyasi), shamol va quyosh yerosti suvlari hamda dengiz to'lqinlari energiyadan foydalanish energetika xavfsizligi uchun istiqbolli sanaladi.
   

0. 
   Energiya iste’molini bir maromda va uziuksiz borishiga erishish uchun turli davlatlarning energiya ta’minoti tizimi bir-biriga ulanadi, ya’ni davlatlararo energiya ta’minotiga o'tiladi. Bu bilan energiya ta’minoti kanda qilmay amalga oshiriladi. Energiya resurs-larini oldindan kelishilgan narxlarga binoan yetkazib beriladi, bular energiya iste’molchilariga ham ma’qul bo'ladi.