Oltinchi guruh kationlarining analitik reaksiyalri

I ASOSIY QISM

I.1 Oltinchi analitik gruppa kationlarining umumiy tasnifi

Oltinchi analitik gruppa kationlariga Cu²⁺ , Hg²⁺ kationlari kiradi. Bu kationlarining xloridlari, sulfatlari, nitratlari suvda yahshi eriydi. Cu²⁺ kationlari havorang , Hg²⁺ kationlari rangsizdir. Oltinchi analitik gruppa kationlari gidroksidlari kuchsiz elektrolitlar bo’lib, suvda va ishqorlarda erimaydi, kislotalarda eriydi. HgS va CuS lar qora rangli moddalar. Cu(OH)₂ va Hg(OH)₂ lar beqaror moddalar bo’lib tegishli oksid va suvga osonlikcha parchalanadi. Cu(OH)₂ qizdirilganda, Hg(OH)₂ esa uy haroratida ham parchalanadi. Oltinchi analitik gruppa kationlarining eruvchan tuzlari gidrolizlanadi. Bu gruppa lationlari kompleks brikmalar hosil qilishga moyildir. Oltinchi analitik gruppa kationlarining gruppaviy reaktivi ammoniy gidroksid NH₄OH dir. Ular mol miqdordagi ammiak tasirida komleks ionlar:
[Cu(NH₃)₄]²⁺, [Hg(NH₃)₄]²⁺ hosil qiladi. Bu kationlarning komleks tuzlari suvda eruvchan. Mis va simob elementlari o‘zgaruvchan valentlikni namoyon qiladi. Shuning uchun ularning birikmalariga oksidlanish-qayta- rilish reaksiyalari xosdir. Bunday oksidlanish-qaytarilish reaksiya- larining ayrimlari sifat analizda qo‘llaniladi. Masalan, Hg²⁺ ionlariga SnCl₂ ta’sir ettirilib Hg²⁺ ionlariga, so’ngra esa simob metali Hg ga aylantriladi

I.2 Kation va anionlar aralashmasining analizi

Eritmadagi kation va anionlar aralashm asining analizini kationlarni topishdan boshlangani maqsadga muvofiqdir. Bunda quyidagi qulayliklar mavjud:
1. Ba’zi anionlarning eritmada mavjudligi kationlarni topish jarayonidayoq ma’lum bo‘lib qoladi. 1. P 0 43' anioni III gruppa kationlarini (N H 4),S bilan cho'ktirishdan oldin aniqlanadi.
2. IV gruppa kationlaridan As3+ va As5+ ning bo‘lmasligi A s033‘ va AsOj4- anionlarining ham mavjud emasligidan dalolatdir.
3. Eritm adan C r3+ionlarining topilishi C r0 42 vaCr20 7 2_ anionlarning borligidan dalolat beradi.
4. Eritmada Mn2+ kationi bo‘lmasa M n04 ioni ham bo‘lmaydi.
5. Tekshiriladigan eritm adan Ag+ ioni topilgan b o ‘lsa, I gruppaning xlorid gruppachasi anionlari yo‘qligi haqidagi xulosaga kelish mumkin.
6. Analiz qilinayotgan moddadan S2\ C 0 32', P 0 43' kabi anionlar bilan qiyin eriydigan tuz hosil qiluvchi kationlar topilgan bo‘lsa, eritmada bu anionlar ham bo‘lmasligi mumkin.
7. Agar eritmadan Ba2+, Sr2+, Pb2+kationlari topilgan bo‘lsa, S042' anionining ham bo‘lishi mumkin emas.
8. Tekshirilayotgan eritmadan Ag+ ionlari topilgan va eritma ishqoriy muhitga ega bo‘Isa, unda S042' va F ionlaridan tashqari II gruppa anionlari ham bo‘lmaydi, chunki ularning Ag+ bilan hosil qilgan tuzlari suvda erimaydi.
2. K ationlar aralashm asining analizi vodorod-sulfidli klassifikatsiya bo‘yicha quyidagi asosiy bosqichlar asosida amalga oshiriladi:
1. Taxminiy sinashlar:
2. S 0 42 anionini aniqlash.
3. V gruppa kationlarini aniqlash va ajratish.
4. IV gruppa kationlarini aniqlash va ajratish.
5. Ill gruppa kationlarini aniqlash va ajratish.
6. II gruppa kationlarini I gruppa kationlaridan ajratish va har bir kationlar gruppasidagi ionlarni sistematik analiz qilish.
3. Kationlarni umumiy va xususiy reaksiyalari yordamida ajratib, topgandan so‘ng, tekshiriladigan eritmaning ikkinchi yarmidan foydalanib, anionlar analiziga kirishiladi. Bunda keltirilgan I vaII gruppalar anionlari aralashmasini analiz qilish sxemasidan foydalaniladi.
4. Topilgan kation va anionlar haqida tegishli xulosalarga kelib qanday tarkib va tuzilishga ega bo‘Igan modda topilganligi hamda uning taxminiy formulasi qanday bo‘lishi to‘g‘risida mulohaza qilinadi.
5. Kation va anionlar aralashmasining sistematik analizi natijalarini analiz protokoli tarzida o‘qituvchiga tasdiqlash uchun taqdim etiladi.