Oltinchi guruh kationlarining analitik reaksiyalri

NH₄⁺ ionlari borligini aniqlash. Tekshiriladigan eritmaning 2–3 tomchisiga ishqoriy muhit hosil bo‘lgunga qadar 2 N NaOH eritmasi qo‘shiladi. Eritma ishqoriy muhitga kelgach, yana 2 tomchi NaOH qo‘shilib, eritma yaxshilab aralashtiriladi. Cho‘kma hosil bo‘lsa, aralashma sentrafugalanadi. Co’kmaga tushgan gidroksidlar eritmadan ajratib olinadi. Sentrifugatdan 2 tomchi olib, unga 4–5 tomchi Nessler reaktivi qo‘shiladi. Qizil- qo‘ng‘irrangli cho‘kmaning hosil bo‘lishi tekshiriladigan obyektda NH₄⁺ borligini ko’rsatadi.
Mn²⁺ ionlarini aniqlash. Tekshiriladigan eritmadan 1-2 tomchi olib, unga 1–2 tomchi konsentrlangan HNO₃, 2 tomchi suv va NaBiO₃ ning bir necha kristallchalarini qo‘shamiz, yaxshilab aralashtirgach, sentrifugalaymiz. Agar dastlabki eritma tarkibida Mn²⁺ ionlari bo‘lsa, ular kuchli oksidlovchilar – HNO₃ va NaBiO₃ ta’sirida oksidlanib MnO₄ ionlarini hosil qiladi. Natijada sentrifugat binafsharangga kiradi. Agar tekshiriladigan eritma tarkibida temir tuzlari bo‘lsa, Fe³⁺ ionlarining sariq rangi eritmaga boshqacharoq tus berib, ular MnO₄^- ionlarini aniqlashga xalaqit beradi. Bunday paytda eritmaga 1–2 tomchi fosfat kislota eritmasidan qo‘shib Fe³⁺ ionlari FePO₄ holida cho’kmaga tushirilishi lozim.
Ca²⁺ ionlarini aniqlash. Tekshiriladigan eritmaning 2 tom- chisiga 2 tomchi 4 N H₂SO₄ eritmasidan qo‘shib, cho‘kma eritmadan ajratiladi. Sentrifugatning 1 tomchisi predmet oynasi ustiga tomizilib, so‘ngra predmet oynasi ohista qizdiriladi va eritma bug‘latiladi. Hosil bo‘lgan kristallar mikroskopda kuzatiladi. Eritmada Ca²⁺ ionlari bo‘lsa, CaSO₄·2H₂O ning ignasimon kiristallari hosil bo’ladi.
Mg²⁺ ionlarini aniqlash. Tekshiriladigan eritmadan 3 tomchi olib, uning ustiga ishqoriy muhit hosil bo’lguncha tomchilatib 2 N NaOH eritmasi qo‘shiladi va yana 2–3 tomchi NaOH eritmasidan qo‘shgach, aralashma sentrifugalanadi. Cho‘kma eritmadan ajratib olingach, u 2–3 marta issiq suv bilan yuviladi. Yuvilgan cho‘kmaga 3 tomchi ammiak eritmasi, 1 tomchi 6 N NH₄Cl eritmasi qo‘shib, yaxshilab aralashtirgach, sentrifugalanadi. Predmet oynasi ustiga 2 tomchi sentrafuga va uning yoniga 1 tomchi Na₂HPO₄ tomiziladi. Shisha tayoqcha yordamida bu eritmalar birlashtiriladi. Predmet oynasini alanga ustida ushlab, eritma ozroq bug‘latiladi va sovitiladi. Mg²⁺ ionlari ishtirokida magniyammoniy fosfat MgNH₄PO₄ ga xos kristallar hosil bo‘ladi.
Na⁺ ionlarini aniqlash. Òekshiriladigan eritmadan 5 tomchi olib, unga ishqoriy muhit hosil bo‘lgunga qadar K₂CO₃ eritmasidan tomchilatib qo‘shiladi. Ikkinchi analitik gruppa kationlarini ajratish va ularning analizi. Probirkaga 2 ml tekshiriladigan eritmadan olib, unga cho‘kma tushishi tugagunga qadar 6 N HCl eritmasi qo‘shiladi. Probirkadagi cho‘kmali eritma sentrifugalanadi va cho‘kma eritmadan ajratib olinadi. So‘ngra cho‘kma 6 N li HCl eritmasi bilan yuviladi va yuqorida yozilgan usul bilan analiz qilinadi.