Қон организмнинг ички муҳит тўқимаси ҳисобланади. Қоннинг вазифалари

Қон ва лимфа

Қон организмнинг ички муҳит тўқимаси ҳисобланади. Қоннинг вазифалари.

1. 
   Ташиш.
   

1. 
   Нафас олишда иштирок этиш – кислород ва карбонатни ташийди.
   
2. 
   Озиқлантириш – қонга сўрилади, озиқ моддаларни ташийди.
   
3. 
   Айириш – зарарли моддаларни чиқариш.
   
4. 
   Гуморал – қондаги гормонларни ва биологик актив моддаларни ташийди.
   

2. 
   Ҳимоя – Т ва В лимфоцитлар амалга оширадиган иммунитет жараёнини назарда тутилади. Организмни гуморал ва ҳужайравий имунитетни таъминлаш.
   
3. 
   Гомеостатик – организм ички муҳитини доимийлигини таъминлаш.
   
4. 
   Гемокоагуляция – қонни ивишини таъминлайди.
   

Қоннинг гистологик таркиби.

1. 
   Шаклли элементлар. ( эритроцитлар, лейкоцитлар, тромбоцитлар)
   
2. 
   Қон плазмаси.
   

60-65% қон плазмаси, 40-45% шаклли элементлар ташкил қилади. Шу нисбатга гемотокрит кўрсаткич дейилади.
Қон плазмаси: 90-93% сув, 7-10%- қуруқ модда ташкил қилади. Қуруқ модданинг 7% ини оқсиллар ( альбумин-4%, глобулин-1-3%, фибриногенлар -0,2-0,4%), 3% органик ва неорганик моддалар ташкил қилади.
Эритроцитлар – қизил қон таначалари, шакли икки томонлама ботиқ, диск шаклида бўлади, буларга дискоцитлар дейилади. Дискоцитлар нормада, соғлом одам қонида – 80% ни ташкил қилади, қолган 20% ни шакли ҳар хил бўлган эритроцитлар ташкил этади. Шарсимон – сфероцитлар, тиканаксимон – эхиноцитлар, гумбазсимон – стоматоцитлар дейилади. Бу жараёнга 80/20 физиологик пойкилоцитоз дейилади. Агар шу кўрсаткич ўзгарса, патологик пойкилоцитоз дейилади.
Эритроцитларнинг ўлчамлари: ўртача диаметри 7,1 -7,9 микронгача бўлади, нормоцитлар дейилади, ва қонда 75% ни нормоцитлардан ташкил топган бўлади. Қолган 25% ни диаметри 6 мкм дан кичик – микроцитлар, 8 мкм дан катта - макроцитлар дейилади. Шундай кўрсаткичлар физиологик анизоцитоз дейилади. Айрим қон касалликларида бу кўрсаткичлар фоизи ўзгаради. Макро ва микроцитларнинг кўпайиб кетиши, патологик анизоцитоз дейилади.
Эритроцитларнинг таркиби: 60% сув, 40% қуруқ модда. Қуруқ модданинг 95% ни гемоглобин таш қилади. 15 га яқин гемоглобиннинг турлари бор. Шундан гемоглобин А (adult), гемоглобин ( fetus – эмбрионал). Эритроцитлар 90-120 кун яшайди. Нормада гемоглобин 130-160 бўлади.
Лейкоцитлар. Оқ қон таначалари, асосий вазифаси – ҳимоя. Лейкоцитлар 2 турга бўлинади.

1. 
   Гранулоцитлар ( цитоплазмасида махсус доначалар бор).
   
2. 
   Агранулоцитлар.
   

Гранулоцитлар гуруҳига киради.

1. 
   Базофил – асосли бўёқлар билан сиёҳ рангга бўялади.
   
2. 
   Эозинофил – (кислотали)
   
3. 
   Нейтрофиллар –(ҳам асосли, ҳам кислотали бўёқлар билан бўялади).
   

Агранулоцитлар.

1. 
   Лимфоцитлар
   
2. 
   Моноцитлар.