Ona tili va adabiyot

29-variant 

1. Ustozlarimiz bizga buyuk ajdodlarimiz bilan 

faxrlanishni, ularni e’zozlashni har doim o‘rgatib 

kelishgan. Ushbu gapdagi boshqaruv usuli bilan 

birikkan so‘z birikmalaridagi hokim so‘zlar qanday 

gap bo‘laklari vazifasida kelgan? 

A) kesim, vositasiz to‘ldiruvchi 

B) vositali to'ldiruvchi, kesim 

C) vositali to‘ldiruvchi, vositasiz to'ldiruvchi 

D) vositasiz to'ldiruvchi, hol 

2. Havola bo'lakli qo‘shma gap berilmagan qatorni 

toping. 

A) Kim jumlani buzib gapirsa, uning fikri ham 

chalkash bo‘ladi. 

B) O‘z-o‘zidan ma’lumki, u sendan ayrilishni 

istamaydi. 

C) Ki har kim ayon etsa yaxshi qiliq, yetar 

yaxshilikdan anga yaxshiliq. 

D) Er boshiga ish tushsa, etik bilan suv kechar. 

3. Ikki o’rinda paronim bilan bog’liq xatolk mavjud 

bo’lgan gap(lar)ni aniqlang.  

1) Unga ming bir mushkul dardning  

A’yon bo‘lib da’vosi,   

Bora-bora odamlarning   

Ortaverdi ixlosi.  

2) Fildek zo‘r bo‘lsang-u she’rdek urishqoq, 

Nazdimda, jangdan sulh ming bor abzalroq. 

3) Xira ko‘zlar bilan sur’atga boqdi, 

U hamon o‘shanday, sukutda hamon.  

A) 1  B) 3 

C) 2, 3  

D) 1, 2  

4. Qaysi maqoldagi so‘zlar tarkibida chuqur til orqa 

undoshlari ishtirok etmagan?  

A) Aybsiz do‘st axtargan do‘stsiz qolar. 

B) Maqtanma g‘oz, hunaring oz! 

C) O‘ylamay qilingan ish, 

Boshga keltirar tashvish.  

D) Sinamagan otning sirtidan o’tma! 

5. Faqat talaffuzda bir tovush ortadigan tor va keng 

unli qator kelgan so'zlar qaysi javobda berilgan? 

A) doim, ilm, saodat 

B) tabiat, shariat, shior 

C) soat, muallim, muomala 

D) parvoyi, mavqeyi, obro‘yi 

6. Qaysi javobda bog‘lovchi, ko‘makchi, yuklamalarga 

ikkitadan misol keltirilgan? 

A) ammo, hatto, sayin, ya’ni, tufayli, uzra 

B) sari, hatto, qadar, lekin, tufayli, uzra 

C) va, basharti, qadar, chunki, hatto, faqat 

D) biroq, chunki, faqat, naq, uchun, kabi 

7. Islohotlarning taqdiri va samarasi, birinchi navbatda, 

kadrlarning saviyasiga, ularning zamon va taraqqiyot 

talablariga nechog'liq javob berishiga bog‘liq. Berilgan 

gapdagi moslashuvli bog'lanishlar soni nechta? 

A) 4 ta  

B) 6 ta  

C) 8 ta  

D) 10 ta  

8. Qaysi javobdagi barcha so‘zlarda imloviy xatolikka 

yo‘l qo‘yilgan?  

A) nomoyon, shoffof, tamosha 

B) hasharot, muomila, tajovuzkor 

C) torozi, tofovut, sazovor 

D) mobodo, lavozim, tobora 

9. Qaysi gapda vazifadosh bog‘lovchi qo'shma gap 

qismlarini bog’lamagan? 

A) Qaraysan, yiroqda bir yo’lchi tanho,  

Na ortga burilar, na chiqar sasi.  

B) Na men senga ishq izhor etdim, 

Na sen menga mayl etding oshkor. 

C) Na oltin, na javohir edim...  

Armonli bir shoir edim.  

D) Na so‘zlarida ma’no bor, na ishlarida hayo bor. 

10. Adolatparvarlik so'zidagi undosh tovushlar 

haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang. 

A) Hosil bo‘lish o‘rniga ko‘ra bir umumiy guruhga 

mansub bo‘lgan jarangli undoshlar 5 o‘rinda 

qatnashgan. 

B) Hosil bo'lish usuliga ko‘ra bir umumiy guruhga 

mansub undoshlar 3 o'rinda qatnashgan. 

C) Jarangli juftiga ega boigan 2 ta undosh qatnashgan. 

D) Til oldi jarangli undoshlar 6 o‘rinda qatnashgan. 

11. Bobolarning buyuk ishlarini ijodiy rivojlantira 

olsang, 

sen baxtlisan. Ushbu gapdagi ismlar guruhiga 

kirmaydigan so‘zlar tarkibida nechta ko'makchi 

morfema qatnashgan? 

A) 5 ta  

B) 4 ta  

C) 9 ta  

D) 6 ta 

12. Qaysi javobda paronimi mavjud bo‘lgan ot 

berilgan? 

A) xiyla 

B) podshoh 

C) afzal 

D) tup  

13. Qaysi javobda fonetik o‘zgarish asosida yozilgan 

so'zlar to‘g’ri ko'rsatilgan? 

1) angla; 2) og’gach; 3) yig’la; 4) bitta; 5) sog’gan; 6) 

pedagogga; 7) chohga; 8) boqquncha.  

A) 1, 3, 4, 8   

B) 1, 2, 3, 4, 7 

C) 1, 3, 4, 5, 7, 8 

D) 1, 2, 3, 7  

14. Qaysi gapda fe’llarning munosabat shakli bilan 

omonim bo‘la oladigan nisbat qo‘shimchasi 

qatnashgan? 

A) «Daraxtni yer ko‘kartiradi, odamni - el», - deydi 

dono xalqimiz.  

B) Kechikib ekilgan g‘alla ham, chigit ham, keyin 

berilgan ishlovlarga qaramay, yaxshi unmadi. 

C) Ko‘z ochgani qo'ymaydi alam, Boshim qo‘ysam 

kuydirar bolish. 

D) U akalari bilan ariq qazib, suvsiz cho‘lga suv 

chiqaribdi. 

15. Quyidagi qaysi birliklar imloviy jihatdan noto‘g‘ri 

yozilgan? 

1) «Sharq» nashriyot-matba konserni; 2) Jahon tinchlik 

Kengashi; 3) Yozuvchilar uyushmasining raisi; 4) 

Ko‘kdumaloq kompressor stansiyasi. 

A) 1, 3  

В) 1, 2, 4 

C) 4 

 

D) 1, 2  

16. Qaysi gapda uyushiq nomustaqil hol qatnashgan? 

A) Xalqimiz uchun, Vatanimiz uchun g‘ayrat bilan 

mehnat qilish har bir yurtdoshimizning muqaddas 

burchidir. 

---

B) Zor qishloq ko'chalarida, adir va soylarida, 

serdaraxt bog’larida ko’klam namoyishi kezadi.  

C) Adib mustaqillik yillarida shahar va 

qishloqlarimizda ro‘y bergan o‘zgarishlarni 

hayajonlanib tasvirladi. 

D) Shu kuni kechqurun, daladan qaytishda, unga 

hamroh bo'lishimni iltimos qildi. 

17. Munosabat qo'shimchasi qo‘shilishi natijasida 

tovush o‘zgarishiga uchragan yasama so‘z qaysi gapda 

ega vazifasida kelgan?  

A) «Daryo» kechuviga yetay deganimizda haydovchi 

mashinani to‘xtatdi. 

B) Momaqaldiroq tingan, ahyon- ahyonda chaqmoq 

arqoni simobrang bulutlar ichidan otilib chiqardi. 

C) Tashqarida shamol qo‘zg‘alib, deraza qanotlari tez-

tez ochilib- yopilardi. 

D) Qayerdandir bolalarning shodon qichqirig‘i 

eshitildi. 

18. Qaysi javobda paronim bilan bog‘liq xatolik 

mavjud? 

A) O‘tgan asrning so‘nggi kuzi Qorabuloqqa ochiq 

chehra bilan keldi. 

B) Derazamning oldida bir tup o‘rik oppoq bo‘lib 

gulladi. 

C) Fildek zo‘r bo‘lsang-u she’rdek urishqoq, 

Nazdimda, jangdan sulh ming bor afzalroq.  

D) Davron bir necha bor dushman iskanjasiga tushgan, 

biroq hiyla-yu hunar ishlatib, g‘olib chiqqan. 

19. Egalik qo'shimchasi qo‘shilganda barcha so‘zlarda 

fonetik o’zgarish yuz beradigan qatorni aniqlang.  

A) ko’ngil, bu, o’rtoq  

B) quloq, nok, qulun  

C) huquq, shahar, ikki 

D) singil, oxir, orzu 

20. Qaysi qatorda sinonim so'zlar xato berilgan? 

A) dastur-reja   

B) nasim-yel 

C) xor-zor 

 

D) et-go‘sht  

21. Jahonning mashhur tragiki Vilyam Shekspirning 

«Otello» fojiasida quyidagi so‘zlar qaysi qahramon 

tilidan aytilgan?  

«О, muhabbat, haqoratga bo‘lmish masxara!» 

A) Emiliya  

 

B) Otello 

C) Dezdemona  

D) Kassio 

22. Berilgan qaysi ma’lumot Bobur ijodiga tegishli? 

A) Farobiyning «Mahbub ul- qulub» asarini tarjima 

qilgan. 

B) Shoir aruz haqida «Muxtasar» nomli asar yozgan. 

C) «Risola» asarida Navoiy va Jomiyga yuksak 

ta’riflar bergan. 

D) Ijodkor «Gap ta’rifida» nomli etnografik asar 

yozgan. 

23. «Odam bolasi tug‘ilgan paytda pokiza bo‘ladi-ku.  

Uning umrbod shunaqa pokiza bo‘lib qolishi sizga, 

menga, hammaga bog‘liq emasmi?» «Bahor 

qaytmaydi» qissasida ushbu insonsevarlik ruhida 

aytilgan so'zlar qaysi adabiy qahramonga tegishli? 

A) Anvar  

B) Mutal 

C) Kabir 

D) Alimardon 

24. Jonatan Sviftning “Gulliverning sayohatlari” 

asarida Gulliverning liliput tilida o’rgangan dastlabki 

jumlasi qanday ma’noni ifodalar edi?  

A) Odamlar hur yashasini 

B) liliputlarga dushman emasligi 

C) ovqat so‘rash istagi 

D) ozod etishlarini so‘rash istagi 

25. «Yelvizak» hajviy romani muallifi kim? 

A) N. Aminov  

B) A. Qahhor 

C) A. Nesin    

D) A.P. Chexov 

26. «Uch qushcha, hur qo‘shig‘im bo‘lib!  

Shudir sendan so‘nggi tilagim.  

Tanim qolsin bunda (Tan nima?)  

Ona yurtga borsin yuragim...» deya qamoqxonaning 

tikanli simiga kelib qo'ngan erkin qushchaga murojaat 

qilib yozgan shoir nomini aniqlang. 

A) Mirtemir   B) Musa Jalil 

C) Fitrat  

D) Usmon Nosir  

27. Ishq unga favqulodda iste’dod, tug‘ma qobiliyat 

ato etgan edi. Buning natijasi o‘laroq ta’limning 

dastlabki uch oyida butkul savod chiqardi, bir yilda 

Qur’oni karimni yod oldi, Shoh aytganidek:  

«Jahonda qolmadi ul yetmagan ilm, 

Bilib tahqiqini kasb etmagan ilm». 

Ushbu ma’lumotlar Navoiy «Xamsa»sidagi qaysi 

qahramon haqida? 

A) Shirin  

B) Majnun 

 

C) Layli 

D) Farhod 

28. She’riyatga qarata “Qaroli bo’lmading 

zo’ravonlaring” deb yozgan ijodokrni aniqlang. 

A) S.Zunnunova 

B) U.Nosir 

C) R.Hamzatov 

D) Cho’lpon  

29. Alisher Navoiy «Xamsa»siga kiruvchi ikkinchi 

doston qahramoni haqidagi ma’lumot berilgan?  

A) U suv va quruqlikda zulmni o‘ziga kasb qilib olgan 

edi Shavkatidan unda na do'st, 

na o‘rtoq bor edi, yolg‘iz o‘zi yo‘lto‘sarlik qilar edi. 

B) Ishq dardiga mubtalo bo‘lgan asar qahramonini 

otasi bu darddan xalos etish niyatida uni Ka’baga olib 

boradi. 

C) Asar qahramoni to‘y taraddudida dengizdan yo‘lga 

chiqadi va hiyla domiga bandi boiadi, jasorati, 

mardligi tufavli omon qoladi. 

D) Ishq unga favqulodda iste’dod, tug'ma qobiliyat ato 

etgan edi. Buning natijasi o'laroq ta’limning dastlabki 

uch oyida butkul savod chiqardi, bir yilda Qur’oni 

karimni yod oldi. 

30. Quyida berilgan baytda sayyora, fazo, dunyo, 

koinot; sahro, karvon, sarbon so‘zlari vositasida qaysi 

badiiy san’at turidan foydalanilgan? 

Sobit o‘z ma’vosida, sayyor fazo dunyosida, 

Koinot sahrosida karvon o‘zing, sarbon o‘zing. 

A) tanosub  

B) tajnis 

C) iyhom  

D) tazod 

 

 

---