Ona tili va bolalar adabiyoti

490-mashq. Gaplarni o‘qing. Nuqtali vergulning ishlatish sababini tushun-
tiring. 
 
1. Bozorda hamma narsa bor: anjir, olma, o‘rik, nok; tesha, o‘roq, 
ketmon, belkurak; kosa, piyola, tovoq; tovuq, o‘rdak, kurka; shim, 
ko‘ylak, paypoq; qo‘y, echki, qoramol va hokazo. 2. Mayin yel cho‘q-
qilarni quchib yotgan qor nafasini olib keladi; muzlikdan sizib tusha-
yotgan suv shildirab oqadi. (Y. Shamsharov) 3. Hozirgi asosiy vazifa 
quyidagilar: a) ariq-zovurlarni qazish va tozalash; b) yerlarni tekislash 
(balandliklarni surish yo‘li bilan); d) traktorlar ta’mirini tugallash;
e) bahorgi ekish ishlarini uyushqoqlik bilan boshlab yuborish. 
491-mashq. Gaplarni o‘qing. Ko‘pnuqtaning qo‘llanish o‘rni va sababini aniq-
lang.
1. Kelimning shu yo‘sin yaxshi bo‘lishiga qaramasdan uning tabia-
tida harchand tirishilsa ham maqtab bo‘lmaydigan xususiyatlar bor: 
xasislikka o‘xshagan holat, tamagirlik kabi odat, ichiqoraliq kabi hara-
kat va amsoli… (A. Qodiriy) 
2. – Zaharni kim beradi? 

---

226 
Nima deyishga ham hayron tabib: 
– Men… men… o‘zingiz o‘ylab ko‘ring-chi… Men darrov dori 
yuboray, darrov ichiring, tuzukmi? – dedi. (A. Qodiriy) 
3. – Nahotki podshoh Bobur sen bo‘lsang?! 
– Ha, men podshoh edim! 
– Hozir-chi? 
– Hozir… toj-u taxt da’vosidan voz kechdim. Endi faqat shoirona 
hayot kechirmoqchimen. (P. Qodirov) 
4. Seni ham qayta ko‘rolmasmen deb o‘ylagan edim. Bosh omon 
bo‘lsa, ham-masi o‘tar ekan… (P. Qodirov) 
492-mashq. Gaplarni o‘qing. Ikki nuqtaning qo‘llanish o‘rni va sababini aniq-
lang. 
1. Bog‘ning turli joylarida har xil mevali daraxtlar: nok, o‘rik, behi, 
jiyda va hokazo anchagina. (Oybek) 2. Ayolim qishin-yozin ichkari 
hovlining yumushini qiladi: kir yuvadi, uy-joyni supuradi, non yopadi, 
ko‘rpa qaviydi. (Oybek) 3. Rentgenolog vrachning rang-quti o‘chdi: 
bemorning tomog‘ida bilinar-bilinmas dog‘ bor edi. (I. Rahim) 4. Elmu-
rodga rota komandiri yoqmadi: tili qalampirdek achchiq, har gapni 
pisanda qilganday burab gapiradi. (Shuhrat) 5. Bola atrofga bir qarab 
tushundi: harakat qilish ham befoyda. (Sh. Xolmirzayev) 6. Mahalla 
ko‘chalari hech qachon bunchalar gavjum bo‘lmagan edi: baqir-chaqir 
ovozlar, arralarning chiyillashi, bolg‘alarning taqillashi eshitilardi. 
(«Saodat» jurnalidan) 7. Otamurod uzoqdan bo‘lsa-da, sezdi: boshliq 
og‘ir ahvolda qolibdi. (M. Mansurov) 8. Ziyo aka ajablanib dedi: – 
Qanday dardmandlik? Otabek sog‘-ku! (A.Qodiriy)