Ona tili va bolalar adabiyoti

oftobda jizg‘inak bo‘lish uchun tug‘gan emas. (Oybek) 17. Ertalab 
oshda ko‘rinmadingiz? 18. Mansur hamon indamas, ko‘zlarini bir 
nuqtadan uzmas edi. (O‘. Hoshimov) 19. Salim akaning ko‘zi xiralashib 

---

42 
qolgan, shuning uchun kitobni ko‘zoynaksiz o‘qiyolmaydi. 20. Nizo-
middinovning qulog‘i o‘tkir edi. Tevarak-atrofni butun vujudini quloq 
qilib eshitar edi. (N. Safarov) 
 
112-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning zohiriy va ramziy-botiniy ma’no-
larini tushuntiring. So‘zlarning ramziy-botiniy ma’nolari asosida she’riy misralar-
ning ma’nosini izohlang. Buning uchun Alibek Rustamovning “So‘z xususida 
so‘z” (Toshkent, “Yosh gvardiya” 1987, 39 – 49- betlar) va R. Vohidov, H. Ne’-
matov, M. Mahmudovning “So‘z bag‘ridagi ma’rifat” (Toshkent, “Yozuvchi”, 
2001) kitobidan foydalaning. 
Zohid, sanga hur, manga jonona kerak, 
Jannat sanga bo‘lsun, manga mayxona kerak. 
Mayxona aro soqiy-u paymona kerak, 
Paymona necha bo‘lsa to‘la, yona kerak. (Alisher Navoiy) 
Yorsiz ham bodasiz Makkaga bormoq ne kerak? 
Ibrohimdan qolgan ul eski do‘konni na qilay? (Mashrab)  
Jannatda ham hur-u ham may bo‘larmish, 
Hammasi mo‘l-ko‘l-u mo‘may bo‘larmish. 
Biz may-u ma’shuqni sevsak arziydi, 
Chunki oqibat ham shunday bo‘larmish. (Umar Xayyom) 
 
113-mashq. She’rni o‘qing. She’rdagi tulki, bo‘ri, sher so‘zlarining qanday 
ma’no ifodalayotganini tushuntiring. 
 
Tulki falsafasi 
– Ustoz, – dedi bir kun tulki tulkiga, 
Nechun biz nishonmiz doim kulkiga? 
O‘rmonda bo‘ri ham, hatto janob sher, 
Bir-birin turtishib: Tulkisan-a, der! 
Boshqalar ustidan kulmaslar nechun, 
Bu hol qorong‘udir biz yoshlar uchun. 
– Uka, – dedi shunda tulkiga tulki, 
Bunday hodisaning sababi shulki, 
Kasbini eplolmay qolsa aksari, 
Tulkilik qiladi hayvonlar bari. 
Ko‘pincha ilojsiz qolgan fursatda 
Tulkilik qiladi sher ham, albatta! 
Lekin bizning ishni eplolmas ular, 

---

43 
Shu sabab o‘rmonda masxara bo‘lar. 
Sen-chi, bunday holdan aslo o‘kinma, 
Boshqalar singari chetga bekinma. 
Tulkisan, bunday chog‘ tulkilik qilgin, 
Tulki deb kulsalar, qo‘shilib kulgin...(A. Oripov)