Onaxon jabborova, zuxra umarova

4 
Yangi mavzuni mustahkamlash 
1O daqiqa 
5 
O`quvchilarni rag`batlantirish. Darsni yakunlash. 
1O daqiqa 
6 
Uyga vazifa 
2 daqiqa 
Jami 
45 daqiqa 
I. Tashkiliy qism: Salomlashish, navbatchi axboroti, sinf va 
o`quvchilarning 
darsga 
tayyorgarligi 
tekshiriladi, 
o`quvchilar 
ehtiyojlari aniqlanadi.
II. O`tilgan mavzuni mustahkamlash. O`tilgan mavzu yuzasidan 
suhbat, savol-javob o`tkaziladi. O`tilgan mavzuga oid savol va 
topshiriqlar yozilgan kartochkalar tarqatiladi. O`quvchilar topshiriq-
80

---

larni bajarib, o`tilgan mazuni qismlarga bo`lib gapirishadi, xulosa 
chiqarishadi, o`qituvchi tomonidan umumlashtiriladi. 
1. 
«Yurt tinchligi - el boyligi» iborasini qanday tushunasiz? 
2. 
Vatan ravnaqi uchun siz qanday hissa qo‘sha olasiz? 
3. 
Atrofingizdagi insonlardan kimlarni qahramon sifatida ko'rsata 
olasiz? 
4. 
Yurtimizda yashagan mard va jasur bobolardan kimlarni bilasiz? 
Ularning nomlarini va amalga oshirgan ishlarini gapirib bering. 
III. Yangi mavzu bayoni.
KOINOTNI ZABT ETGAN BOBOM 
Bundan 1200 yillar avval yashagan 
bobomiz Ahmad al-Farg‘oniy yerdan 
turib yulduzlarni o'rgangan. U bolaligi-
dan kitoblarni sevib o‘qir, bilmagan-
larini ustozidan so'rab o'rganar edi. 
Bag'dod shahrida ta’lim olgan 
Ahmad 
al-Farg‘oniy 
ko‘p vaqtini 
kutubxonada o'tkazgan. U yunon va 
hind olimlarining kitoblarini o'qigan, 
ularni arab tiliga tarjima qilgan va 
o‘quv- chilar uchun sodda tilda sharh-i 
lagan. Ahmad al-Farg‘oniyning 
«Astronomiya asoslari haqida kitob» asari uzoq vaqt davomi- da 
jahondagi ko'plab universi- tetlarda astronomiyadan asosiy darslik 
sifatida o`tilgan. 0‘zbekistonda Ahmad al-Farg‘oniy nomidagi bog'lar, 
ko'chalar mavjud.
861-yilda Misrda AI-Farg‘oniy bobomiz Nil daryosi suvi sathini 
0‘lchaydigan inshoot barpo etgan. 
Undagi matematik hisob-kitoblar bo'yicha ishlaydigan suv tarozisi 
qaysi dehqon qancha yer solig'i to'lashini aniq belgilab bergan Uni 
«adolat tarozisi» ham deyishgan. Tarixiy suv tarozisi poyida Ahmad al-
Farg‘oniyning ulug'vor va ko'rkam hay kali qad rostlagan 
1. Ahmad al-Farg‘oniydek buyuk olim bo‘lish uchun uning qanday 
xislatlari sizda ham bo'lishini xohlar edingiz? 
2. Ahmad al-Farg‘oniy yozgan kitoblar dunyo rivojiga qanday 
hissa qo'shgan? 
3. Misrliklar Ahmad al-Farg‘oniyni nima sababdan hurmat 
qilishadi? 
81

---

Abu Abdulloh Muhammad ismli bola uzoq yurtlarga ilm o'rganish 
uchun chiqadigan bo'libdi. Uning bu ishini onasi qo'llab-quwatlab, 
bilim yo'lida har qanday to'siqlarni yengib O‘tishi uchun sabr va 
matonat kerakligini aytib, oq fotiha beribdi. Bola uzoq O‘lkalarga 
borib, u yerlardagi mavjud bilimlarni o'rganibdi va odam- larni o‘z 
iqtidori bilan lol qoldiribdi. 
Odamlar bolakaydan ismini so'rashsa, «Men Muhammad, 
Buxorodanman», deb javob berar ekan. Keyinchalik uni Muhammad 
Buxoriy deb chaqiradigan bo`lishdi. Buxoriy Payg‘ambar Muhammad 
(s.a.v.) ning hayot va faoliyatlari, qilgan ishlari nasihatlarini o'rgandi. 
U to‘plagan ma’lumotlarini qog'ozga tushirdi. Eshitganlariga o‘zi ham 
amal qildi. 
Muhammad al-Buxoriyning bilimi tufayli uning tug'ilgan yurti 
Buxoroni bare ha tan oldi