Операцион кучайтиргичлар. Ок нинг асосий параметрлари

ТА занжирининг кучайтириш коэффициенти
ТА занжирли кучайтиргични тўртқутблик деб қарасак бўлади (рис.6).
6-расм
Юклама уланганда, кучайтиргичининг чиқишидаги кучланиш Uн ЭЮК Kuкир дан кучайтиргичнинг чиқиш (ички) қаршилигидаги Rчиқ кучланишнинг пасайиши IнRчиқ қийматига камроқ бўлади: Uн = KUкир - IнRчиқ.
Чизиқли елементлардан ташкил топган иккинчи тўртқублик қайта алоқа занжирини ҳосил қилади. Ушбу схеманинг узатиш коэффициенти қуйидагига тенг:
β = UТА/Uсв,
Бу ерда UТА – ТА чиқишидан кучайтиргич киришига бериладиган
кучланиш.
Кучайтиргичнинг хусусий киришидаги кучланиш Uкир сигнал манбаи Uс ва ТА UТА кучланишлари йиғиндисига тенг:
Uвх = Uс + Uос = Uс + βUн.
ТА мвжуд бўлганидан (К', R‘чиқ) ва ТА бўлмаган (К, Rчиқ): холатида кучайтиргичнинг кучайтириш коэффициенти ва чиқиш қаршилиниги (К', R‘чиқ) алоқасини кўриб чиқамиз:
К' = К/(1 - Кβ),
R‘чиқ = Rн/(1 - Кβ).
ТА мавжуд бўлган кучайтиргичнинг кириш қаршилиги Rкир UТА нинг берилиш усулига боғлиқ бўлади.Кетма-Кет ТА да кириш қаршилиги
(1 +Кβ) марта ошади:
Rкир.Т.А. = Rкир (1 +Кβ).
Параллел схемаларда кириш қаршилиги қанчалик К кучайтириш коэффициенти катта бўлса шунчалик камаяди,
Мусбат ТА да UТА кучланиши ва кириш сигнали Uс фазаси бўйича мос тушади шунинг учун:
Uкир = Uс + UТА > Uс, К' > Кo ва χ = Ко/К'о < 1.
Манфий ТА да UТА кучланиши ва кириш сигнали Uс фазаси бўйича қарама қарши хисобланади ва шунинг учун:
Uкир = Uс + UтА < Uс, К' < Кo ва χ = Ко/К'о > 1.
Манфий ТА ижобий хусусиятлари.

• Чизиқли бўлмаган бузилишларни камайтириш. Кучайтиргич МТА билан қопланган бўлса, чизиқли бўлмаган бузилишнинг бузилиши (1 + βК) марта камаяди.
• Частота характеристикаларини яхшилаш.

Тескари алоқа занжирида реактив елементлардан фойдаланиш, яъни. коеффитсиентни β частотасига боғлиқ қилиб, сиз схемага қараб ҳар қандай шаклдаги АЧХ жавобини олишингиз мумкин. Бу тескари алоқа бўлмаган кучайтиргич каскадларида юзага келадиган частота бузилишларини тузатиш учун ишлатилади.

3) Ўтказиш полосасини кенгайтириш. Манфий тескари алоқадан фойдаланиш частотанинг пастки чегара fп пасайишига олиб келади ва частотанинг юқори чегара fюқори кенгайишига, яъни. кучайтиргичнинг тармоқли кенглигини кенгайтириш. Частотани янги чегараси f‘п и f‘юқ (1 + βК) ифодага боғлиқ:
f‘п = fп/(1 + βК),
f‘юқ = fюқ(1 + βК),
янги К' кучайтириш коэффициенти К' = К/(1 + βК) га тенг бўлади
4) Манфий тескари алоқа билан схемаларнинг барқарорлиги. Асосан, МТА кучайтиргичлари барқарор, лекин фақат яхши ишлаб чиқилган ва конструкцияси яхши қилинганда.
Манфий ТА кучайтиргичнинг қуйидаги хусусиятларини яхшилайди:
электрон элементларнинг параметрлари, қувват режимлари ва ташқи омилларнинг ўзгаришига кучайтиргичнинг сезгирлигини камайтириш;
б) ночизиқли бузилишларни камайтириш;
c) частота характеристикаларини шакллантириш имконияти;
д) кириш ва чиқиш қаршиликларини ўзгартириш имконияти.
МТА нинг камчиликлари кучайтириш коэффициентини пасайиши ва схеманинг беқарорлиги еҳтимолини ўз ичига олади. Оператцион кучайтиргичлар жуда катта кучайтириш коэффициентига эга ва ҳеч қачон (камдан-кам истиснолардан ташқари) тескари алоқасиз ишлатилмайди.
Айтишимиз мумкинки, оператцион кучайтиргичлар МТА билан ишлаш учун мўлжалланган. МТА сиз кучайтиргичнинг кучайтириш коэффициенти шунчалик юқорики, ёпиқ ТА занжири мавжуд бўлганда, кучайтиргичнинг характеристикалари фақат тескари алоқа занжирига боғлиқ.