Operatsion sistemalar. Os túrleri hám basqıshları

Tórtinshi dáwir (1980 dan - házirgi waqıtqa shekem).
Operatsion sistemalar rawajlanıwındaǵı keyingi dáwir úlken integral sxemalardı (BIS) júzege keliwi menen baylanıslı bolǵan davr bolıp tabıladı. Bıyılǵı jılılarda integraciya dárejesi keskin ósiwi hám mikrosxemalar arzanıwı júz berdi. Kompyuterden bólek paydalanıwshılar paydalanıwı múmkinshiligi júzege keldi, hám jeke kompyuterler dáwiri baslandı.
Operatsion ortalıq haqqında túsinik
Ámeliy programmalardı islep shıǵıw hám olar orınlanıwın támiyinleytuǵın qurallar kompleksi. Operatsion ortalıq operatsion sistema, programmalıq támiynat, ámeliy programmalar interfeysleri, tarmaq xızmetlerin, maǵlıwmatlar bazaları hám programmalastırıw tillerinen ibarat.
Operatsion sistema
1. Kompyuter resurslarini hám maǵlıwmatlardı muwapıqlashtiradigan hám basqaratuǵın programmalıq támiynattıń tiykarǵı bólegi yamasa, programmalardıń orınlanıwın basqaratuǵın hám sistemanıń resurslarini bólistiriw, joybarlaw, kirisiw-shıǵıwdı hám maǵlıwmatlardı basqararish sıyaqlı wazıypalardı támiyinleytuǵın programmalıq qural. Sonday bolsada operatsion sistemalar kóbirek programmalıq bolsalar da, biraq, bólekan apparat quralları qollanıwı da múmkin. Operatsion sistemalardıń tiykarǵı wazıypalarına : fayl sistemasi’ni boshqarish (jazıw, o'zgartish, fayllardan nusqa kóshiriw, erkin paydalanıwdı baqlaw ); programmalar orınlanıwın basqarıw (protsessor waqtın bólistiriw, programmalardı disktan operativ yadqa júklew, jasırın qáwipli tásirdi tutıp alıw hám t.b.); yaddi’ boshqarish (keshlash, taqsimlash, maǵlıwmatlar pu’tligi qadaǵalawı hám t.b. );
Paydalanıwshı bilan baylanıs (klaviaturadan, tıshqanchadan buyruqlarni oqıw, axborotni ekranǵa, printerge shıǵarıw hám t.b. ) kiredi. Bunnan tısqarı operatsion sistemalar, kompyuterlerdi túrli marka daǵı tarmaqlardan - jergilikli tarmaqlardan global koorporativ tarmaqlarǵa shekem, sonday-aq, Internet tarmag'inan erkin paydalanıwdı basqaradi. Operatsion sistemaǵa mısallar
MS-DOS, Linux, UNIX, Windows, Solaris hám basqalar.