Operatsion sistemalar. Os túrleri hám basqıshları

Kelin’ olardıń ayırımlarına qısqasha toqtalıp ótsek:
MS-DOS operatsion (ámeliy) sisteması. Microsoft korporatsiyasi tárepinen usınıs etilgen operatsion sistema. MS-DOS nin’ birinshi rusumi 1981 jılda paydo bo'lgan. Eń dáslep, Microsoft kompaniyası tárepinen IBM ushın islep shıǵılǵan MS-DOS, IBM - uyqas kompyuterler ushın standart operatsion sistema bolıp tabıladı. MS-DOS 16 –xanali operatsion sistemasi’ bo'lib, u ko’ppaydalani’wshi’li’ hám ko’pma’seleli ırǵaqlardı qollap-quwatlay olmaydi. Operatsion sistemanin’ muhim xususiyatlaridan biri mutaxassis bo'lmagan paydalanıwshılarǵa ámeliy jarayonlarni orınlawdıń qolay figuralardi’ usınıs qilsa, qánigelerge programmalıq támiynatni islew ushın yaxshi tiykar usınıs etedi. MS-DOS kataloglar shejiresin quraydı, taraqqiy etken buyrıqlar tiliga iye. MS-DOS amaliy jarayonlar, fayllar va sırtqı qurılmalar menen nátiyjeli isley aladı. Linux operatsion (ámeliy) sisteması. Ózegi Unix operatsion sisteması tiykarında islengen, tarmaq operatsion sisteması. Linux dáslepki bar 1991 yili LiniusTorvalds tárepinen shıǵarılǵan. Linuxnin’ zárúrli qásiyetlerinen biri - ol biypul programmalıq támiynat Fondı sheńberinde, GNU áshkara litsenziyasına kóre biypul tarqatıladı. Tiykarlanıp, Internette hám intratarmaqlarda serverler jaratıw ushın qollanıladı.
UNIX operatsion (ámeliy) sisteması. Bell laboratoriyası tárepinen jaratılǵan tarmaq operatsion sisteması. Dáslepki bar UNIX operatsion sisteması Bell Laboratory tárepinen 1969 jılı usınıs etilgen, ozaldan tarmaqlarda isletiw ushın mólsherlen’en edi. Házirgi kúnde UNIX, Si tilinde jazılǵan ko’ppaydalani’wshi’li’ hám ko’pma’seleli operatsion sistema. Sistemanıń bas strukturalıq bólegi bolıp mikroo'zak esaplanadı. Onıń ishine tarmaqlararo uzatıwdı basqarıw protokolıni/ orınlawshı modul joylashtirilgan. UNIX operatsion sisteması bir qansha unamlı páziyletlerge iye, olardan birinshi náwbette tómendegilerdi kórsetiw zárúr :
ámeliy programmalardı bir túrdegi kompyuterden basqa túrdegisine kóshirip ótkera alıw;
maǵlıwmatlardı tarqaq ishlovini orınlaw imkaniyatın beretuǵın tarmaq xızmetleriniń keń jıynaması ;
Bir waqtıniń ózinde hár qıylı daǵı fayl komplekslerindiń ámeldegi bolıwı ;
Júz berip atırǵan ishlov processlerini foydalanuvchilar tomonidan rejalash múmkinshiligi;
RISC protsessorlari menen jaqsı uyqaslashuvi;
Har qi’yli’ islep shıǵarıwshılar tárepinen taqdim etilgen ónimlerdi ańsat isletiw;
Rawajlanıw hám keńeyiw ushın ashıqlıq ;
UNIX superkompyuterlari, jumısshı -stansiyalar hám arnawlı jeke kompyuterlerde keń isletiledi.