69
Ma’ruza № 5
Mavzu: Translyatsiyalash texnikasi
Reja:
1. Transplyatsiya sxemasi.
2. Tahlil va sintez.
3. Leksik va sintaksik tahlil.
4. Generatsiya vazifalari.
5. Optimallashtirish va xatolar turlari.
Darsning maqsadi:
a) Translyatsiya sxemasini o’rganish.
b) Analiz va sintez bosqichlarini tahlil qilish.
d) Generatsiya haqida tasavvurga ega bo’lish.
e) Tahlil bosqichlari va xatolar turi orasidagi bog’lanishni tushinish.
Tayanch iboralar: Sxema, analiz va sintez , leksika, sintaksis, semantika, gen-
eratsiya, optimallashtirish, xatolar turi.
Dars o’tish vositalari: sinf doskasi, o’quv-uslubiy qo’llanmalar, ma’ruza
matnlari , kompyuter, ma’ruza bo’yicha slaydrlar.
Dars o’tish usuli: namoyish-dasturiy
vositalarni ishlatish,
jonli muloqotli
ma’ruza
Darsning xrono xaritasi – 80 minut
1. Tashkiliy qism: xonaning tozaligi, jihozlanishi, sanitariya holati, talabalarning
davomati(2 minut).
2. Talabalar bilimini baholash: o’tilgan mavzuni qisqacha takrorlash talabalar
bilan savol - javob o’tkazish (10 minut).
3. Yangi mavzuning bayoni: mavzuni jonli - muloqatli tushintirish (55 minut).
4. Mavzuni o’zlashtirish darajasini aniqlash: shu mavzu bo’yicha qisqa savol-
javob o’tkazish (8 minut).
5. Uyga beriladigan topshiriqlar va adabiyotlar muhokamasi: Topshiriqlar,
adabiyotlar va internet – resruslarini tahlil qilish (5 minut).
Ma’ruza bayoni.
Boshlang’ich (kirish) tilida yozilgan programmani mashina tiliga tarjima qi-
lish masalasi oddiy masala emas. Bu masala ketma-ket, bosqichlar bilan bajariladi.
Tarjima qilish jarayoni quyudagi umumiy sxema yordamida tasvirlanadi.
70
-
Rasm . Translyasiya sxemasi.
Birinchi va ikkinchi bosqichlarni bajarishdan keyin boshlang’ich
program-
madan abstrakt programmani hosil qilamiz. Sxemadan ma’lumki tarjima jarayoni
asosan ichki (analiz va sintez) bosqichlardan iborat.
Birinchi bosqichda abstrakt
programma va ikkinchi bosqichda unga ekvivalent bo’lgan
natijaviy programma
hosil bo’ladi.
Leksik analiz jarayonida translyatr kirish satrini litera bo’yicha o’qib
leksemalarni hosil qiladi. Leksemalar jadvalda saqlanadi.
Har bir leksema
deskriptorga ega bo’lib,
deskriptor leksema turi va saqlash joyini belgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
