O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli

UPDATE Customers
SET Rating = 200
WHERE SNum = 11;
SET vergulь bilan ajratilgan ixtiyoriy sondagi ustunlarga qiymat tayinlashi mumkin. Ixtiyoriy jadval satrlari uchun qiymat tayinlanishi mumkin, lekin bir vaqtning o‘zida faqat bitta satrga qiymat tayinlanadi. Masalan:
UPDATE Salepeople
SET SName = 'Gibson', City = 'Boston', Comm = .10
WHERE SNum = 14;
Siz UPDATE komandasining SET jumlasida skalyar ifodalardan o‘zgartirilayotgan maydon ifodasiga qo‘shgan xolda foydalanishingiz mumkin. Masalan:
UPDATE Salepeople
SET Comm = Comm * 2;
INSERT buyrug'i
Jadvalga ma'lumotlarni kiritish uchun Insert buyrug'i ishlatiladi. Uning umumiy sintaksisi quyidagicha:
INSERT INTO table_name VALUES(data1, data2, ...)
Namuna siatida, quyidagi maydonlar mavjud bo'lgan student jadvalini ko'ramiz:

INSERT INTO student VALUES(101, 'Adam', 15);
Yuqoridagi buyruq student jadvaliga yangi yozuvni kiritadi.

Faqat ma'lum ustunlarga qiymat kiritish
INSERT buyrug'idan satrning faqat ma'lum ustunlariga qiymatlarni qo'shish uchun foydalanish mumkin. Biz ustun nomlarini va o'sha ustunlarga kerakli qiymatlarni kiritishimiz kerak:
INSERT INTO student(id, name) values(102, 'Alex');
Yuqoridagi SQL so'rovi yangi kiritilgan yozuvni faqat id va namega qo'shadi.
NULL qiymatni ustunga qo'shish
Quyidagi ikkala statement ham student jadvalining age ustuniga NULL qiymatini kiritadi.
INSERT INTO student(id, name) values(102, 'Alex');
yoki
INSERT INTO Student VALUES(102,'Alex', null);
Yuqoridagi buyruq qiymatlarni ustunlarga kiritadi, keyingisi qiymatlarga NULL qiymatni qo'shadi.
Ustunga standart qiymatni qo'shish
INSERT INTO Student VALUES(103,'Chris', default)

Aytaylik, bizning age ustunidagi qiymat standart 14 ga teng.
Bundan tashqari, agar siz quydagi so'rovni ishlatsangiz, u qiymat nima bo'lishidan qat'iy nazar, age ustuniga standart qiymatini qo'shadi.
INSERT INTO Student VALUES(103,'Chris')
DDL: Data Definition Language
Bunga jadvalning tuzilishi, jadvalni o'zgartirish, jadvalni o'chirish va boshqalar kabi jadvalning tuzilishidagi o'zgarishlar kiradi.
Barcha DDL buyruqlari avtomatik bajariladi. Bu barcha o'zgarishlarni ma'lumotlar bazasida doimiy ravishda saqlashini anglatadi.

Buyrug'	Ta'rifi
create	yangi baza yoki ro'yhat yaratish
alter	o'zgartirish
truncate	ro'yhatdan ma'lumotni o'chirish
drop	ro'yhatni tashash
rename	ro'yhatni qayta nomlash

DML: Ma'lumotni boshqarish tili
DML buyruqlari jadvalning o'zida emas, balki jadvalda saqlanadigan ma'lumotni boshqarish uchun ishlatiladi. DML buyruqlari avtomatik bajarilmaydi. Bu ma'lumotlar bazasida doimiy emasligini va ularni orqaga qaytarish mumkinligini anglatadi.

Buyruq	Ta'rifi
insert	yangi qator qo'shish uchun
update	mavjud qatorni yangilash
delete	qatorni o'chirish
merge	ikkita qatorni yoki ikkita jadvalni birlashtirish

TCL: Tranzaktsiyalarni boshqarish tili
Ushbu buyruqlar boshqa buyruqlar va ularning ma'lumotlar bazasiga ta'sirini tekshirishni o'z ichiga oladi. Ushbu buyruqlar boshqa buyruqlar tomonidan kiritilgan o'zgarishlarni ma'lumotlarni asl holatiga qaytarish orqali bekor qilishi mumkin. Har qanday vaqtinchalik o'zgarishni doimiy holga keltirishi mumkin.

Buyruq	Ta'rifi
commit	doimiy saqlash
rollback	o'zgarishni ortga qaytarish
savepoint	vaqtinchalik saqlash

DCL: Ma'lumotlarni boshqarish tili
Ma'lumotni boshqarish tili - bu ma'lumotlar bazasining har qanday foydalanuvchisidan vakolat berish va qaytarib olish buyruqlari.

Buyruq	Ta'rifi
grant	ruxsat berish
revoke	ruxsatni qaytaib olish

DQL: Ma'lumotlar so'rovi tili
Ma'lumotlar so'rovi tili biz osonlikcha qo'llashimiz mumkin bo'lgan shartlarga asoslanib jadvallardan ma'lumotlarni olish uchun ishlatiladi.

Buyruq	Ta'rifi
select	bir yoki bir nechta jadvaldan yozuvlarni olish

Xulosa.
Men “Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari bilan ishlash tеxnologiya- si” mavzusida bajargan kurs ishini bajarish davomida yangi adabiyotlardan hamda turli ma’lumotlardan foydalandim.
Foydalanilgan adabiyotlar va internet tarmoqlari
1. Назиров Ш.A., Қобулов Р.В., Бобожанов М.Р., Рахманов Қ.С. “С ва С++ тили.” Ворис-нашриёт МЧЖ, Тошкент 2013, 488 б.
Horstsman, Gay S. C++ for everyone/Gay S. Horstsman. Printed in the United States of America-2nd ed. 2010.-P.562.
Horton I.-Beginning Visual C++ 2012/ I. Horton. Published imultaneously in Canada.-2012.-P.988.
www.ziyonet.uz – O’zbekistan Respublikasi axborot-ta’lim portali;
www.dastur.uz – dasturlash tillarini o’rgatuvchi veb sayt;
www.aim.uz – barcha fanlar va ilmiy yo’nalishlar haqida veb sayt.