O`quv-uslubiy majmua (I kurs talabalari uchun mo`ljallangan) Navoiy -2021

2-mavzu: M a’naviyat kategoriyalari
Ma’naviyatshunoslikning alohida mustaqil fan sifatida o‘zining asosiy tushunchalariga, kategoriyalariga, tamoyillariga, qonunlari va mezonlariga ega ekanligi. Ma’naviyatshunoslik fanida birinchi galda qo'llaniladigan tushunchalar.Ma’naviyatning asosiy kategoriyalari: o'zlikni anglash va namoyon etish, erkinlik, mas’uliyat, tolerantlik, qadriyat va hk. M a’naviyatshunoslik fani kategoriyalari va asosiy tushunchalari ilmiy bilish tizimida o‘zining alohida o‘miga ega boiishi bilan bir qatorda boshqa ijtimoiy- gumanitar fanlar tushunchalari bilan uzviy bog‘liqligi. Ular bilan yagona ontologik, gnoseologik, metodologik, mantiqiy va aksiologikbus-butunlikni tashkil qilishi.
3-mavzu: Islom tamaddunining O`rta Osiyoda tarqalishi va gullab-yashnashi
Movarounnahrda islom uzil-kesil VIII asr boshida karor topganligi. Islom tamaddunining ravnaq topishiga ajdodlarimizning ko‘shgan munosib hissalari. Imom al-Buxoriy to‘plagan hadislaming “Al-Jome’ as- sahih” yoki “Sahihi Buxoriy” deb atalishi, ushbu hadislaming dunyo musulmonlarining 90 foizi uchun Qur’ondan keyingi eng m o‘tabar va asosiy manba hisoblanishi. Al-Buxoriy, At- Termiziy, An-Nasoiy hadislari to‘plamlari. Kalom ilmi. Uning diniy-nazariy masalalarni aqlga, mantiqqa asoslanib tahlil qilishi.Kalom ilmini rivojlantirishga munosib hissa ko‘shgan ajdodlarimiz: Abu Mansur al-Moturidiy as-Samarqandiy va uning izdoshlari: Abul M u’in Nasafiy, Najmiddin an Nasafiy ta’limotlari. Fiqh (islom huquqi) ilmi. Uni rivojlantirishga katta xizm atqilgan ajdodlarimiz. Tasavvuf. Markaziy Osiyoda dunyoviy ilm-fan yuksalishi. Muhammad al-Xorazmiy, Ahmad al-Farg‘oniy, Abu Nasr Forobiy , Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, ar-Roziy, Ibn Iroq, Chag‘miniy, Ismoil Jurjoniy, Mahmud az-Zamaxshariy, Mahmud Koshg'ariy, Narshaxiy, Bayhakiy, Nasafiy, Aziziddin Nasafiy, Abu Mansur as-Saolibiy, Rashiduddin Vatvot kabi mutafakkirlarning dunyoviy ilm- fanning rivojidagi o‘mi.


4-mavzu: Milliy m a’naviyatimizning arxaik va ilk zardushtiylik davri
Eng qadimgi (arxaik) davr ma’naviyati, uning o‘ziga xosligi. Bu bosqich ma’naviyati haqida tasavvurlarimizning unchalik chuqur va yaxlit emasligi.Umumturk asotirlari. Ilk zardushtiylik. “Avesto”ning eng qadimgi qismi “Hata”lar asotirlari. Zardushtiylikning asl vatani haqidagi masala to'g'risida xilma-xil fikrlarning mavjudligi. “Avesto”ga qayta tartib berilishi. “Avesto” mundarijasi. M a’naviyatimiz ilk bosqichi oxirlaridagi tadriji. Zardushtiylik negizida vujudga kelgan Markaziy Osiyo tamadduni.