O‘quv-uslubiy

FE’LIY SUNNAT – Rasululloh (a.s.)dan sodir bo‘lgan Shar’iy iShlar yoki sahobiylar Payg‘ambar (a.s.)ning ba­jargan iShlaridan naql qilgan narsaga.
FIQH - (arab. – biliSh, tuShuniSh) – musulmon huquqShunosligi, Shariat qonunqoidalarini iShlab chiqiSh bilan Shug‘ullanuvchi islom ta’limotining bir sohasi.
FIRQA - (ko‘pligi firoq; sinonimlari milla, toifa, sinf) - aqoidga doir bir yoki bir necha masala Yuzasidan maxsus fikrga ega bo‘lgan kiShilarning tashkiliy guruhi; maktab, jamoa. Muhammad musulmonlar jamoasi 73 firqaga bo‘linib ketadi deb baShorat qilganlar. Faqixdar diniy-siyosiy guruhdar, ilohiyot maktablari, jamoa va boShqalar o‘rtasida qat’iy chegara qo‘ymay,Firqani musulmonlar jamoasi bo‘linadigan birliklardan birini anglatuvchi istiloh ma’nosida qo‘llaganlar.
FUNDAMENTALIZM - keng ma’noda – muayyan ta’limot aqidalarining o‘zgarmasligini e’lon qiladigan, e’tiqodni akl dalillaridan ustun qo‘yadigan, ilohiy kitoblardagi vahiy qaysi ma’noda bayon etilgan bo‘lsa, Shu ma’noda qabul qiliniShini talab etadigan, ayni vaqtda ularni majoziy ma’noda talqin etishga har qanday uriniShlarni rad etadigan, din asoslarini og‘iShmay bajariShni qattiq talab qiladigan ijtimoiy, mafkuraviy, diniy yo‘naliShlar. Tor ma’noda – protestantizmdagi ortodoksal oqimlar. 1910-yillarda AQSHning jan. Shtatlarida paydo bo‘lgan. Ular xristianlikning an’anaviy aqidalariga, ayniqsa, Bibliyaning mutlaqo mukammalligiga iShonchni mustahkamlaShni, uni so‘zma-so‘z SharhdaShga qatiy rioya qiliShni talab qiladilar.
HADIS – Payg‘ambar (a.s.)ga nisbat berilgan gaplar.
HAJ – qodir bo‘lgan kiShi uchun umrida bir marta Makka Shahridagi Ka’bani ziyorat qiliSh va uShbu ibodat o‘z ichi­ga oladigan arkonlarni ado etishdan iborat.
HAROM – atamasi islom ta’limotiga ko‘ra, inkor qilib bo‘lmaydigan darajada qat’iy dalillar bilan bajarili­Shi taqiqlangan amal.
IBODAT - so‘zi arab tilida bir-biriga zid bo‘lgan ikki tuShunchani – muloyimlik va o‘zini past oliSh» hamda «Shiddat va qo‘pollik» ma’nolarini anglatadi. Ulamolar uni quyidagicha ta’riflaydilar: «Ibodat Alloh taolo yaxShi ko‘radigan va rozi bo‘ladigan barcha zohiriy va botiniy gap-so‘zlar va amallardir».
IJMO‘ - «to‘plamoq», «jam qilmoq», u yoki bu masalada «bir fikrli bo‘lmoq» ma’nolarini anglatadi. Uning istilohiy ma’nosi quyidagicha: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam davrlaridan keyingi asrlardan bir asrdagi mujtahidlarning biror amal (holat)ning Shar’iy hukmida ittifoq (bir fikrda) bo‘liShlari ijmo‘, deyiladi. Ijmo‘ bilan sobit bo‘lgan hukm qat’iy hukm hisoblanadi. Ijmo‘ bilan hukm sobit bo‘liShini inkor qilgan kiShi kofir bo‘ladi (Bazdaviy).