O‘quvchi yozma nutqini shakllantirishn

Umumiy xulosalar

Ta’lim jarayonida axborot-kommunikatsiya texnolo­giyalaridan foydalanish ho­zirgi davrda muhim aha­miyat kasb etishi barchaga yaxshi ayon. Ammo dars jarayonida kompyuter texnikasidan hamma vaqt ham foydalanish imkoniyati bo‘lavermaydi va bu metodik jihatdan to‘g‘ri ham emas. Darhaqiqat, XXI asrda axborot texnologiyalariga oid bilimlarga ega bo‘lmay turib hayotiy zarur ko‘nikma va malakalarni shakllantirib bo‘lmaydi. Shunga muvofiq zamonaviy ta’limning maqsad va vazifalari ham o‘zgarib, shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim ustuvorlik kasb etmoqda. Bunday yondashuv asosida o‘quvchi shaxsining to‘la rivojlanishi, tez o‘zgaruvchan hayotga har tomonlama tayyor bo‘lishini ta’minlash, mustaqil bilim olish ko‘nikmalari, ijodiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish, ulkan axborot makonida informatsiyani tanqidiy nuqtai nazaridan to‘g‘ri izlash, tanlash, mauammolarni nafaqat ko‘ra bilish, balki ularni ifodalash va hal eta olish layoqatini shakllantirish kabi vazifalar mujassamdir.

Bunday talab darajasidagi yosh avlodni kamolga yetkazish uchun pedagoglar nafaqat faoliyatni osonlashtiruvchi dasturiy-texnik vositalarni o‘zlashtirishi va amalda qo‘llashi, balki fanga oid intellektual va ijodiy masalalarni hal eta oladigan dasturlardan foydalana olishi ham zarur. Ayni paytda barcha fan o‘qituvchilarini o‘quv jarayonida AKTdan samarali foydalanuvchi mutaxassisga aylantirish ham zarurdir.

Zamonaviy axborot-kommunikatsiya vositalarini ta’limga joriy etish o‘qituvchilardan muayyan ko‘nikma va malakalarga — kompyuter savodxonligiga ega bo‘lishni talab etadi: didaktik materiallarni va faoliyatiga oid hujjatlarni tayyorlashda matn muharriridan samarali foydalanish, multimediali taqdimotlarni tayyorlash, tarmoq ichida ma’lumotlarni izlash hamda muloqot qilish va hokazo. ashg‘ulotlarda zamonaviy axborot-kommunikatsiya vositalaridan ustalik bilan foydalanish metodikasiga oid ko‘nikmalarga pedagogik vositalar yaratishda matn va jadval muharrirlarining didaktik imkoniyatlaridan foydalanish (matn muharririda formulalar kiritish, jadval muharrirlarida funksiyalarning grafiklarini yaratish va boshqalar)ni ta’kidlab o‘tish mumkin. Bundan tashqari, ushbu metodika AKT vositalaridan darsning qaysi qismida, qancha vaqt davomida foydalanishni bilishni nazarda tutadi.

Xulosa qilib aytganda zamonaviy o‘qituvchi o‘quvchilarda AKTdan foydalanishda hamkorlik qilish, vujudga kelgan muammolarni hal etish, bilimlarni izlash, turli manbalardan olingan ma’lumotlarni tanqidiy nuqtai nazardan tahlil qila olish va umumlashtirish kabi ko‘nikmalarni hosil qilishga qodir bo‘lishi kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetini tashkil etish to‘g‘risida”gi PF-4797-sonli Farmoni. 2016-yil. 13-may. manba: https://lex.uz.
   
2. 
   Mirziyoyev Sh. M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU, 2016.
   
3. 
   Mirziyoyev Sh. M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. – T.: “O‘zbekiston”, 2017.
   
4. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari” to‘g‘risidagi Qarori (“Xalq so‘zi” 2017-yil, 21-aprel).
   
5. 
   “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-sonli farmoni 07.02.2017. “Xalq so‘zi” gazetasi, 2017-yil, 28-(6722) soni.
   
6. 
   O‘rta maxsus kasb hunar ta’limining umumta’lim fanlari davlat ta’lim standartlari va o‘quv dasturlari: R.X. Jo‘rayev, J.H Husanov, H.F Masudov va boshq. Sharq. 2001.
   
7. 
   Ishmuxammedov R. Innovatsion texnologiyalar yordamida ta’lim samaradoligini oshirish yo‘llari. Toshkent, 2003.
   
8. 
   Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiyalar /  Ma’ruzalar matni. Tuzuvchilar: A.X.Qosimov, F.A.Holiqova. – T:. TATU, 2004.
   
9. 
   Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat / S.A.Madiyarova va boshq. – T:. “Iqtisod-moliya”, 2009.
   
10. 
    Sayidahmedov N. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiya. – T:. Oliy pedagogika instituti, 2003.
    
11. 
    Tolipov O‘. Usmonbekova M. Pedagogik texnologiyalarning tatbiqiy asoslari – T:. “Fan” . 2006.
    
12. 
    Abduvahobov U. Shaxs (Komil inson haqida). – T.: “Vatan”, 1996.
    
13. 
    Bo‘ronov M. O‘zbek tili o‘qitish metodikasining ba'zi masalalari Nukus, «Bilim» 1998.
    
14. 
    Bo‘ronov M. O‘qituvchilar nutqidagi dialektal xatolar va ularni bartaraf qilish yo‘llari. Nukus, «Qoraqalpog‘iston», 1990.
    
15. 
    Ziyodova T. Tilsim topishmoqlari-nutqiy faoliyatini shakllantirish omili. Toshkent, «O‘qituvchi» 1999.
    
16. 
    Yoqubjonova O. Ona tilidan sinfdan tashqari ishlar. Toshkent, «O‘qituvchi» 1984.
    
17. 
    Tursunov U, Muxtarov J. Rahmatullaev Sh. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Toshkent. 1992.
    
18. 
    Umumiy o‘rta ta'limning davlat ta'lim standarti va o‘quv dasturi Ona tili, O‘zbek tili (ta'lim boshqa tilda olib boriladigan maktablar uchun) 1999 yil, 1-maxsus son.
    
19. 
    Shomaqsudov Sh, Shoahmedov Sh. Nega shunday deymiz. Toshkent, 1988.
    
20. 
    G‘ulomov A.Q. Ne'matov H. G‘. Ona tili ta'limi mazmuni. T, «O‘qituvchi» 1995.
    
21. 
    O‘zbеk tili dоimiy аnjumаni mаtеriаllаri (1991, 1993, 1995, 1997, 1999, 2001, 2003, 2005, 2007, 2009).
    
22. 
    O‘zbеk tilining аsоsiy imlо qоidаlаri. –Т., 1999.
    
23. 
    13. Roziqov O. O‘zbek tilidan dars tiplari. –T., 1976.
    
24. 
    Nurmonov A., Sobirov A., Qosimova N. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 1-jild. –T., 2001.
    
25. 
    Nurmonov A., Sobirov A., Yusupova Sh. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 2-jild. –T., 2002.
    
26. 
    G’ulоmоv. Оnа tili dаrslаridа аktivlik prinsipini аmаlgа оshirishning zаruriy аsоslаri. T.: “O‘qituvchi”, 1989.
    
27. 
    Yo‘ldоshеv R. Оnа tili dаrslаridа o‘quvchilаrning nutqini o‘stirish. T.: “O‘qituvchi”, 1978.
    
28. 
    G’ulоmоv A. 4 – sinfdа оnа tili dаrslаridа o‘quvchilаrning mustаqil ishlаri. T.: “O‘qituvchi”.
    
29. 
    G’ulоmоv A. Оnа tilidаn o‘quvchilаrning mustаqil ishlаrini tаshkil etish. T.: “O‘qituvchi”, 1989.
    
30. 
    Internet ma’lumotlari: www. ziyonet.uz
    

Alisher Navoiy nomidagi ToshDO‘TAU O‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti III kurs 302 – guruh talabasi Shodiyev Mirjalolning “Hozirgi o‘zbek adabiy tili darslarida AKTdan foydalanish” mavzusida yozilgan kurs ishi himoyasi haqida

XULOSA

Mavzu dolzarbligi_________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Adabiyotlardan foydalanganlik darajasi_____________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Mavzuning yoritilishi______________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ilmiy xulosalanganlik darajasi_____________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________
Yutuqlari_________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Kamchiliklari_____________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Rahbar xulosasi_____________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1^. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisdagi Xalq so’zi, 28 dekabr 2018 yil.

2^ Uzviylashtirilgan Davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturi, - Toshkent, 2010.

3^ Qosimova K., Matchonov S., G‘ulomova X., Yo‘ldosheva Sh., Sariyev Sh. Ona tili o‘qitish metodikasi. – Toshkent: Noshir, 2009.

4^ Farberman. B.L. Ilg‘or pedagogik texnologiyalar. – T.,2001

5^I.Kаrimоv. Jаmiyatimiz mаfkurаsi хаlqni-хаlq, millаtni-millаt qilishgа хizmаt etsin. «Tаfаkkur»jurnаli, 1998y, 2-sоn, 29 bеt.

6^O‘shа jоydаn. 29-30 bеt.

7^ Azizxo‘jayeva N. Pedogogik texnologiyalar va pedogogik mahorat. – Toshkent: O‘zbekiston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg‘armasi nashriyoti, 2006.