Organik kimyoni endi boshlaganlar uchun maslahatlar


| Spirtlar va fenollarning kimyoviy xossalari


Download 1.93 Mb.
bet15/21
Sana28.09.2023
Hajmi1.93 Mb.
#1689210
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   21
Bog'liq
Organika nazarya tayyori (1)

55 | Spirtlar va fenollarning kimyoviy xossalari
1. Aktiv metallar bilan ta`sirlashib alkagolyatlar hosil qiladi:
2C2H5OH+2Na→2C2H5ONa+H2
Natriy etilat
Alkagolyatlar suvda gidrolizlanadigan noturg`un moddalardir
C2H5ONa+HOH→C2H5OH+NaOH
2. Gidroksil gruppaning vodorod atomi organik kislota qoldiqlari(radikallari) bilan o`rin almashib murakkab efirlar hosil qiladi.
C2H5OH+CH3COOH→CH3COOC2H5+H2O
3. Degidratsiya reaksiyasi.Suvni tortib oluvchi moddalar ishtirokida va yuqori haroratda spirtlar molekulalaridan suv ajralib chiqadi va to`yinmagan uglevodorodlar hosil bo`ladi:
CH3-CH2-OH CH2=CH2+HOH
4. Spirt ortiqcha va temperatura 140 gradus selsiydan pastroq bo`lsa, oddiy efirlar hosil bo`ladi:
CH3-CH2-OH+HO-CH2-CH3 CH3-CH2-O-CH2-CH3+H2O
5. Yonish reaksiyasi:

C2H5OH+3O2→2CO2+3H2O
6. Glikollar ishqoriy metallar bilan ikki xil glikolatlarni hosil qiladi.

yoki bitta bosqich qilib yozsa ham bo`ladi.(Anorganik birikmalarda eslasangiz asos kislotalarni ikkita bosqich yoki bitta bosqichda ham kiritsak bo`lar ediku shunga o`xshaydi).

Glitserinda ham vodorod atomlarining ishqoriy metal atomlariga almashinishi kuzatiladi:
CH2 – O – H CH2 – O – H
|
CH – O – H + N3a → CH – O – H + 1,5 H2
|
CH2 – O – H CH2 – O – H

7. Glikollarga galoid kislota ta`sir ettirilsa, gidroksil gruppa galogen atomiga almashinadi:



8. Glikollar mis(II)gidroksid ta`sirida ko`k rangli mis(II) kompleks tuz hosil qiladi(ko`p atomli spirtlarga sifat reaksiyasi hisoblanadi):

2)Glitserin nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishib murakkab efir hosil qiladi:

Nitroglitserin
Bu efir uchun uning tarixiy nomi bo`lmish “Nitroglitserin” keng qo`llaniladi. Nitroglitserin tibbiyotda yurak kasalliklarini davolashda keng qo`llaniladi.
9. Fenol temir(III)xlorid bilan binafsharang hosil qiladi, shuning uchun bu reaksiya fenolning sifat analizida ishlatiladi:


10. Fenollar spirtlar kabi natriy metali bilan ta`sirlashganda, fenolyatlarni hosil qiladi va vodorodni ajratib chiqaradi.
2C6H5OH + 2 Na→ 2C6H5ONa + H2
11. Spirtlardan farqli ravishda fenollar ishqorlar bilan ham reaksiyaga kirishadi. Bu fenolning kuchsiz kislotali xususiyatga ega ekanligini ko`rsatadi.
C6H5OH + NaOH→ C6H5ONa + H2O
12. Fenollar bromli suv bilan ta`sirlashib, 2,4,6-tribrom fenol (oq rangli cho`kma) hosil qiladi.

13. Fenollar yetarli miqdorda nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishib 2,4,6-trinitrofenol (pikrin kislotasi) hosil qiladi.




Download 1.93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling