Organik kimyoni endi boshlaganlar uchun maslahatlar


Download 1.93 Mb.
bet15/23
Sana05.11.2023
Hajmi1.93 Mb.
#1749258
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23
Bog'liq
Organika nazariya yangisi

Sikloalkan

Alken

Diyen

Alkin

Arenlar

Gaz

C1C4

C3 – C4

C2 – C4

C=C-C=C

C2H2




Suyuq

C5 – C15







C=C-C=C
|
C




C6H6

Qattiq

C16 - ∞
















1. Sikloalkanlar suvda amalda erimaydi.
2. Mr ortishi bilan tq va ρ oshib boradi.
3. Etilen – rangsiz, hidsiz, havodan biroz yengil gaz.
4. Suvda yomon eriydi.
5. CH2=C-CH=CH2 – uchuvchan xususiyatga ega suyuqlik.
|
CH3
6. Atsetilen – havodan yengilroq, suvda kam eriydi, toza holda hidsiz.
7. C6H6 – rangsiz, suvda erimaydigan, o`ziga xos suyuqlik.
8. C6H6 qaynash temperaturasi pastroq, sovutilganda oson qotib ok kristall hosil qiladi.


49 | Uglevodorodlarning ishlatilishi
1. Tabiiy gazning asosi – CH4
2. CH4 dan metil spirti, sirka kislota, etil spirti, sintetik kauchuk, mochevina olinadi.
3. CH2Cl2, CHCl3, CCl4 – erituvchi sifatida foydalaniladi.
4. Alkanlar yoqilg`i sifatida ham ishlatiladi.
5. C6H6Cl6 – insektitsid (zararkunandalarga qarshi vosita) sifatida ishlatiladi.
6. Etilen va propilenning polimerlanish mahsulotlaridan texnika va turmushda foydalaniladigan polietilen va polipropilen olinadi.
7. C2H2 – organik sintez mahsulotlarini olishda dastlabki xomashyo sifatida keng qo`llaniladi.
8. Atsetilen kislorodda yondirilganda temperatura 3000℃ gacha ko`tariladi.
9. Yuqoridagi holatdan metallarni payvandlash va kesishda foydalaniladi.


50 | Kislorodli organik birikmalar(Spirtlar,fenollar,aromatik birikmalar)

Uglevodorodlarning bir yoki bir nechta vodorodini gidroksil(-OH) gruppalarga almashinishidan hosil bo`lgan birikmalar spirtlar yoki alkogollar deyiladi.
M: R – OH
Spirtlar molekulasidagi gidroksil gruppalarining soniga qarab bir atomli, ikki atomli, uch atomli va ko`p atomli bo`lishi mumkin.

Spirtlar radikal tarkibiga qarab to`yingan, to`yinmagan va aromatik spirtlarga bo`linadi.


To`yingan spirtlar– Alkan molekulasidagi bitta vodorod atomining gidroksil (-OH) guruhga almashinishi natijasida hosil bo`lgan organik birikmalarga aytiladi. Ular CnH2n+1OH umumiy formulaga ega.

CH3 – OH




To`yinmagan spirtlar ( Alkenollar, alkinollar va alkadiyenollar va b.) – alkenning, alkinning, alkadiyenning yoki boshqa to`yinmagan uglevodorodlarning OH lik hosilasi. (!!! OH pi bog` tutgan uglerodga birikmaydi)
C=C-C-OH C≡C-C-OH C=C=C-C-C-OH



Download 1.93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling