Organik reagentlar va ularning tahlilda qo'llanilishi

Polimerlarning ichki tuzilishi va fizik-kimyoviy hossalari. Organik polimerlarning fizik va kimyoviy hossalari uning ichqi

tuzilishiga ya'ni maqromolekula zvenosining tuzilishiga, polimerning massasini o‘rtacha qiymatiga, polidispersliq darajasiga maqromolekula zanjirining birikish haraqteriga bog‘liq.

Birikish tartibiga qarab maqromolekula zanjirining bir hil manomerlardanligi yoki har hil monomerlardan tuzilishiga qarab chiziqsimon, tarmoqlangian va fazoviylarga bo‘linadi.

Chiziqsimon molekulaning tuzilishi o‘zun, zigzagsimon yoki buralgan spiral' holatlarda bo‘lishi mumkin., ular Kuchli egiluvchanliq hususiyatiga ega. Chiziqsimon maqromolekulalar bir-biriga nisbatan tartibsiz joylashishi mumkin. Ular huddi ipga uhshab chigallashib yotishi mumkin. Maqromolekulalarning bunday tartibsiz joylashishi polimernirng hossasiga ta'sir qiladi.

Ularning uchuvchanligi qamayadi, mehaniq ta'sirlarga chidamliligi ortadi, past haroratda qattiqligi ortadi, qovushqoqligi ortadi yuqori haroratda. Ko‘pgina chiziqsimon maqromolekulalar past haroratda o‘zining egiluvchanligini saqlab qoladi.

Tarmoqlangian maqromolekulalar zanjiri, qisqa tarmoqlangian tuzilishga ega bo‘ladi, bular uncha katta bo‘lmagan

molekulali zanjirdan iborat bo‘ladi. Ular asosan tiqilgan polimerlar hosil qiladi. Buni kauchuklar misolida qo‘rish mumkin. Dienlarni polimerlash yo‘li bilan kauchuklar olinadi. S.V.Lebedeev birinchi bo‘lib divinil (SN2= SN-SN= SN2) ni polimerlash

yo‘li bilan sintetikkauchuk hosil qildi. Uning makromolekulalari uzun egiluvchan zanjirlardan iborat bo‘lib, buralish hususiyatiga ega.

CH2 = CH- CH = CH2 +CH2 = CH – CH =CH2 +… n

CH2= CH – CH = CH2 [- CH2 – CH = CH - CH2 -]n

sifatida

Zanjirdagi qo‘sh bog hisobiga oltingugurt bilan vulkanlab rezina hosil qilingan.

…-CH2 - CH = CH +CH2 – +

…-CH2 -CH = CH - CH2 - +mS

…-CH2- CH– CH - CH2 -… S

…CH2 - CH- CH - CH2 -…

Bunda hosil bo‘lgan polimer materiallarning hossalari oltingugurt ko‘priklari yoki tikilishlar soniga bog‘liq.

Agar oltingugurt ko‘priklari soni unchalik katta bo‘lmasa egiluvchan rezina ko‘payib ketganda izolyator ishlatiladigan qattiq va chidamli ebonit hosil bo‘ladi.

Fazolararo polikondensatlanish. Bu keyingi vaqtda vujudga kelgan usuldir, polimer moddalar olishning bu usuli yuqori (200-300C ) haroratda eritmada o‘tkaziladigan oddiy polikondensatlanishdan afzaldir. Reaksiya hona haroratida bir necha minutda sodir bo‘ladi.

Masalan, geksametilendiaminning suvdagi eritmasi va uglerod tetrahlorid eritmasidagi dihlorangiidridning sebatsin kislotasi ikki faza chegarasida o‘zaro reaksiyaga kirishib, molekulalar og‘irligi 10-4 va undan yuqori bo‘lgan plyonka hosil qiladi.

-HCl

[-NH-(CH2)6-NH-C-(CH2)8-C-]n

O O

O

nH2N(CH2)6NH2+nClC(CH2)8CCl O

-

Polikondensatlanish usuli bilan plastmassa tola, plyonka va qoplovchi materiallar ishlab chiqariladigan polimerlar poliefirlar, poliuretanlar, polikarbonatlar hamda polimer materiallar boshqa turlari olinadi.