Organik va fizikaviy kimyo kafedrasi

1.48. 18 g massali alyuminiy 6 g massali uglerod bilan birikma hosil qilgan bo‘lsa, shu moddaning eng oddiy formulasini toping. (Javob: Al₄C₃).

1.49. Oksid tarkibidagi 12,8 g misga 1,6 g kislorod to‘g‘ri keladi. Shu oksidning eng oddiy formulasini toping. (Javob: Cu₂O).

1.50. Oksid tarkibida 16,8 g temir va 6,4 g kislorod borligi ma’lum bo‘lsa, uning formulasi qanday bo‘ladi? (Javob: Fe₃O₄).

1.51. Massasi 49 g bo‘lgan oltingugurtning xlorli birikmasida 6,4 g oltingugurt va 42,6 g xlor bor. Shu moddaning formulasi qanday? (Javob: SCl₆).

1.52. Natriy sulfat kristallgidrati Na₂SO₄^.xH₂O tarkibida 55,9 % H₂O bor. x ni toping.

Yechish: Masalani yechishda Na₂SO₄ va H₂O ning massa ulushlarini ular molekulyar massalariga bo‘lamiz: (Na₂SO_4)x(H₂O)_y va Demak, n=10 ekan.

1.53. Temir (II) sulfat (FeSO₄^.xH₂O) kristallgidrati tarkibidagi suvning massa ulushi 0,453 ga teng bo‘lsa, x ni toping. (Javob: n=7).

1.54. Cr₂₍SO₄₎₃^.xH₂O tarkibidagi suvning massa ulushi 0,4525 bo‘lsa, x topilsin. (Javob: 18).

1.55. K₂S^.xH₂O da suvning miqdori 45 % bo‘lsa, uning formulasi tarkibidagi x qanchaga teng. (Javob: x=5).

1.56. Natriy gidrofosfat (Na₂HPO₄^.xH₂O) kristallgidrati tarkibida 65,67 % kislorod bo‘lsa, kristallgidrat tarkibidagi x ning qiymati nechaga teng?

Yechish: Moddaning molekulyar massasini quyidagi formulalar yordamida hisoblaymiz:

M_r=₁A_r(Na)+A_r(H)+A_r(P)+₂A_r(O)+x[₃A_r(H)+₄Ar(O)]:

va M_r=142+18x.

Bu ikkala qiymat teng bo‘lganligi uchun ularni

tarzda yozib, tenglamani yechsak: x=7 bo‘ladi.