"Orlan-10" uchuvchisiz uchish apparatining taktik-texnik ko‘rsatgichlari bo‘yicha

1.6. Samolyotni boshqarish tizimi – qurilmalar tasnifi va ishlash 
prinsiplari 
Tangaj bo‘yicha boshqarish stabilizatorda qotirilgan ikki seksiyali balandlik 
ruli yordamida amalga oshiriladi. 
Kren bo‘yicha boshqarish eleronlar rejimida ishlovchi flaperonlar yordamida 
amalga oshiriladi (har bir qanotda bittadan seksiya). 
Kurs bo‘yicha boshqarish bir seksiyali yo‘nalish ruli yordamida amalga 
oshiriladi. 
Uchish va qo‘nish tasniflarini ta’minlash uchun har bir qanotda havoni 
to‘suvchi (zakrыlka) rejimida ishlovchi flaperonlar o‘rnatilgan. 
1.7. Parvozni avtomatik boshqarish jihozlari 
Parvozni avtomatik boshqarish jihozlari UUA ni boshqarish tizimining 
barcha parvoz rejimlarida berilgan tasniflarni va xavfsizlikni ta’minlagan holda 
ishlash uchun mo‘ljallangan. 
UUAda avtomatik boshqaruv tizimi (ABT) o‘rnatilgan bo‘lib, ushbu tizim 
parvozning asosiy parametrlarini hisoblovchi datchiklardan raqamli ma’lumotlarni 
qabul qilib, parvozning avtomatik, avtonom va yarimavtomatik rejimlarida 
boshqaruv komandalarini tuzib chiqaradi. 
Avtomatik boshqaruv tizimi (ABT)ning jihozlari amalga oshiradi: 
− foydali yuklamani boshqarish; 
− UUAning og‘irlik markaziga nisbatdan holatini stabilizatsiya qilish
va berilgan marshrut bo‘yicha avtonom yoki operator komandasiga asosan 
UUAning harakatini boshqarish; 
− qo‘nish tizimidagi elementlarga parashyutni chiqarishni ta’minlovchi 
komandalarni tuzib chiqish; 
− suniy yo‘ldosh navigatsiya moduli orqali turgan joy koordinatalarini 
aniqlash; 
− UUAni boshqarish va berilgan parvoz parametrlarining qiymatlarini 
UUAning barcha parvoz rejimlarida stabilizatsiya qilish; 
− uchirish qurilmasidan uchib chiqish va xavfsiz balandlik (60 m)ga 
qo‘tarilish; 
− berilgan dastur bo‘yicha (berilgan barametrik balandlik (300-5000 m)dan 
foydalanib suniy yo‘ldosh navigatsiya tizimi ma’lumotlari bo‘yicha) 
parvoz qilish; 
− yerdagi masofadan boshqaruv punkti (YeMBP) bilan aloqa bo‘lmagan 
(butun radiosukunat rejimida) sharoitlarda berilgan parvoz dasturi 
bo‘yicha avtonom parvoz uchun berilgan vaqt davomida avtonom rejimda 
parvoz qilish; 

---

11 
− yerdagi masofadan boshqaruv punkti (YeMBP) bilan aloqa mavjud
va to‘g‘ridan to‘g‘ri radioko‘rinish bor bo‘lgan holda parvoz dasturi 
bo‘yicha avtomatik boshqaruv rejimidagi parvozni amalga oshirish; 
− parvozning barcha rejimlarida hamda to‘g‘ri radioko‘rinish doirasida 
YeMBP dan berilgan parvoz dasturini tezkor o‘zgartirish; 
− YeMBP dan radiokomanda bo‘yicha yarimavtomatik rejimdagi parvozni 
amalga oshirish (komandalar “to‘g‘riga”, “o‘nga” va “chapga”, 
“o‘ziga”); 
− YeMBP operatori tomonidan tuzilgan kirish va qo‘nish nuqtasida 
parashyutni ochish chizmasiga asosan avtomatik kirish (zaxod)
va qo‘nishni (posadka) amalga oshirish; 
Avtomatik boshqaruv tizimidan (ABT) olingan ma’lumot (telemetriya) 
YMBPda boshqaruv aperatori avtomatlashtirilgan ish joyidagi ekranga chiqariladi. 
Avtomatik boshqaruv tizim (ABT) rejimlarini boshqarish YMBP UUA 
operatori yordamida amalga oshiriladi.