O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

Quyosh sistemasi jismlarining o’lchamlarini aniqlash
Rasmda keltirilgan planetaning r radiusini aniqlash uchun bu planetaning parallaksi p₀ - to’g’ri burchakli uchburchak OEP dan (31-rasm):

bo’ladi. To’g’ri burchakli uchburchak YePO’ dan planetaning ko’rinma radiusi :

bo’ladi, bu yerdan r ni topsak, u: Agar L ni birinchi tenglamadan topsak u: bo’ladi.

Bu ifodaning qiymatini ikkinchi tenglamaga qo’yib, planeta radiusini (r) qo’yidagicha aniqlash mumkin:

p₀ va  burchaklar sekundli yoylarda o’lchanganligidan, planetaning radiusini qo’yidagi ifodadan topishimiz mumkin, bu yerda R -Erning radiusi.
Nazorat savollari:

1. 
   Astronomiyada uzunlikning Xalqaro sistemadagi birliklaridan boshqa yana qanday birliklaridan foydalaniladi ?
   
2. 
   1 astronomik birlik (a.b.) deb qanday masofa olinadi ?
   
3. 
   1 yorug’lik yili (yo.y.) deganda qanday uzunlik tushiniladi?
   
4. 
   1 parsek (pk ) qanday so’zlardan olingan , u so’zlarning bu uzunlik birligiga qanday daxli bor ?
   
5. 
   1 parsek qancha yorug’lik yiliga teng ? U qancha astronomik birlik bo’ladi?
   
6. 
   Quyosh sistemasiga kiruvchi jismlarining o’lchamlari (radiuslari ) qanday topiladi ?
   
7. 
   Buning uchun dastlab ularning qanday parametrlarini aniqlash zarur?
   
8. 
   Planetalarning sutkalik gorizontal parallaksi (p₀ ) va ko’rinma radiuslariga ( p ) ko’ra ularning radiuslarini ( r ) hisoblash formulasini yozing .
   

Ma’ruza№9
Mavzu: Kosmonavtika predmeti va uning boshqa fanlar bilan aloqasi.Vaznsizlik.
Reja:

1. 
   Kosmonavtika predmeti va uning boshqa fanlar bilan aloqasi.
   
2. 
   Uchish paytida kosmik apparatga (KA) ta’sir etuvchi kuchlar
   
3. 
   Vaznsizlik.