Orta ásirdegi shiǵistiń ataqli oyshili, Aristotelden keyingi ekinshi muǵallim atanǵan Farabiy bir qatar oqitiw principlerin islep shiǵiwda úlken miynet etti

Oqıtıwdıń ilimiyligi ,principi.

Ózbekistan hám Qaraqalpaqstan Respublikalarınıń xalıq bilimlendiriw Nızamlarınıń I bóliminde - statyasında bilimlendiriw tarawında mámleket sıyasatınıń tiykarǵı pricipleri belgilengen. Onıń besinshi principinde "Bilimlendiriw sistemasınıń dúnyalıq xarakterinde ekenligi" kórsetilgen. Demek mámleketlik mektepler dúnyalıq xarakterde boladı,tálim-tárbiya isleri din menen baylanıssız alıp barıladı,oqıwshılar ilimiy bilimler menen qurallandırıladı.

Biziń mámleketimiz dúnyalı mámleket,mektebimizde dúnyalı mektep.Sonlıqtan Ózbekistan Respublikası Konstituciya - statyasında ,Qaraqalpaqstan Respublikasınıń ststyasında <>dep jazılǵan.Sonlıqtan mekteplerde dinnen ajıratılǵan.
Oqıtıwda ilimiylik principiniń talabı oqıwshılardı haqıyqıy ilimiy bilimler menen qurallandırıwdan ,sonıń negizinde dúnya qulılıslarına ,tábiyat hádiyselerine ,adam psixikasına ilimiy kóz- qarastı qáliplestiriwden ibarat .Al baslawısh mektep oqıwshılarına ilimiy bilimniń hám ilimiy kóz-qarastan baslamaların payda etiwdi názerde tutadı.
Oqıtıwdıń ilimiylik principi baslawısh mektepte oqıtılatuǵın pánlerge, pánler boyınsha beriletuǵın bilim mazmunı hám oqıtıw metodlarına qatar talap qoyadı.Bilim mazmunı shın mánisindegi ilimiy bilimler kiritilmewi tiyis.Oqıwshılardıń oyı qubılıs,hádiyseden onıń mánisine ,mánisinen jáne de tereńirek mánisine qaray,qubılıstıń ishki baylanısların ashıw menen zat hám hádiyselerdiń payda bolıwı ,ózgeriwi ,rawajlanıwın túsindiriwi kerek.
Zat hám qubılıstıń mánisin, ishki baylanısların,rawajlandırıw nızamların biliw ,ilimiy teoriyalar menen qurallandırıw oqıwshılarda adam aqılınıń ,obyektiv haqıyqatlıqtı biliwden ilimniń qúdiretine isenim payda etedi.
Ilimiylik principin ámelge asırıw oqıwshılardı tek ǵana ilimiy bilimler, pán tiykarları menen qurallandırıwdı emes ,sonday-aq ilimiy bilim metodları menen qurallandırıwdan maqset etedi. Bul oqıwshılardıń ilimiy bilimlerdi sapalı ózlestiriwine hám olardı ilim- izertlew jumıslarına úyretedi.Oqıtıwshı oqıwshılardı áste aqırın izertlew ,biliw xızmetine tartıw menen baslaw ,túrlerge bóliw,ulıwmalastırıwdı úyretip baradı,ózbetinshe izertlew islerine tartadı.Máselen joqarı klaslarda tájriybe jumısı ,metodologiyalıq baqlaw,topıraqtı izertlew ,ilimiy ekspediciyaǵa qatnasıw ,úlkeni úyreniw ,úlke tariyxın úyreniw h.t.b.

Mámleketlik tálim ólshemi tiykarında dúzilgen oqıw baǵdarlaması sabaqlıqlar ,oqıw -metodikalıq qollanbalar ,oqıtıw metodları oqıtıwdıń ilimiy hám jas ózgeshelikleri principleri talaplarına muwapıq bolıwı lazım.