Основные законы и понятия химии

Atomning absolyut massasi— (mа)

• Vodorod mа (Н) = 1,674 • 10-27 кg, Kislorod mа (О) = 2,667 • 10-26 кg, Uglerod mа (С) = 1,993 • 10-26 кg.

• 1961 yildan boshlab atom massasining birligi sifatida uglerod birligi qabul qilingan, bu uglerod 12, ya’ni 12С izatopi atom massasining 1/12 qismiga teng va u quydagicha hisoblab topiladi
• 1 а.м.б = КГ

• Atomning massa birligi

Nisbiiy atom massa (Аr) Elementning tabiiy izatoplari tarkibidagi atomi o’rtacha massasining uglerod 12С atomining 1/12 qismi nisbatiga teng kattalik kimyoviy elementning nisbiiy atom massasi Аr deyiladi.

• .
• . Ar(H)=
• Ar(O)=

• LAVUAZE – LAPLAS QONUNI
•  
• Asoschisi: XIX asr, fransuz olimlari A.Lavuaze va Laplas.
• Qoidasi: Biror murakkab modda oddiy moddalarga parchalanganda yutilgan (ajralgan) energiya, shu murakkab modda oddiy moddalardan hosil bo‘lganda ajralgan (yutilgan) energiyaga teng bo‘ladi.
• Masalan: 2H + O = H2O + 2000oS H2O = 2H + O – 2000oS
• GESS QONUNI
•  
• Asoschisi: 1840 yil Gess.
• Qoidasi: Kimyoviy jarayonning issiqlik effekti, jarayon bir etapda yoki bir necha etapda borishidan qat’iy nazar bir xil bo‘ladi.
• Masalan: Pb + S + 2O2 = PbSO4 + 219,5 kJ
•  
• Pb + S = PbS + 22,5 kJ
• PbS + 2O2 = PbSO4 + 197 kJ
•  
• Qo‘rg‘oshin (II) sulfat bir etapda hosil bo‘lganda 219,5 kJ energiya ajralgan. Qo‘rg‘oshin (II) sulfat ikki etapda hosil bo‘lganda ham umumiy 219,5 (22,5 + 197) kJ energiya ajralgan.
•  

• Foydalanilgan adabiyotlar:

• Anorganik kimyo (nazariy asoslari-2000yil) [N.A. Parpiyev, X.R.Raximov, A.G.Muftaxov]
• 2. Anorganik kimyo (2003) [N.A. Parpiyev, X.R.Raximov, A.G.Muftaxov]
• 3. [Basic training in chemistry (Steven Hoenig)- 17,37-38 bet]
• 4.[Inorganic chemistry {second edition} (P.A.Cox) 12-21 bet]
• 5. [Introduction to Inorganic chemistry (Peter G.Nelson) 10-50 bet]