Ot kishnagan oqshom (qissa)

www.ziyouz.com kutubxonasi 30
Kelinlar otda emas, mashinada keladigan bo‘ldi.
Olamni mashina ovozi buzdi: dut-dut-dut...
Qishloqda ot nomi o‘chdi.
38
Ora sovidi. Qishloq tinchidi.
Ana shunda Tarlonni uyga olib keldim.
Chavandozlar beliga pul o‘rab, Oboqliga yo‘l oldi. Oboqlidan ot olib keldi.
Ot bilan ajab gaplarni-da topib keldi.
Go‘shtga ot olish ko‘pga kelgan to‘y emas emish. Oboqli taraflarda otlar bus-butun
emish, tus-tugal emish...
39
Bu gap qishloqdagi besh-olti arizaboz qulog‘iga yetdi.
Arizabozlar qulog‘i ding bo‘ldi. Arizabozlar kechalari uyma-uy yurdi, ariza to‘pladi.
Bir kecha biznikiga keldi. Arizabozlar sultoni bo‘lmish Botir mirob sirli ovozda tayinladi:
— Darvoza ichkaridan tambalansin. Hovli chirog‘i o‘chirilsin. Bola-chaqa bu uyga yaqin
yo‘latilmasin. Ichkari eshik zichlab yopilsin. Deraza pardalari tushirilsin. So‘ng,
qarshimizga kelib o‘tirilsin!
Botir mirob aytganlarini bajarib keldim. Davraga qo‘shilib o‘tirdim.
Arizabozlar boshimdan kechgan savdoni gapirib berishimni so‘radi.
Men sir bermadim, talmovsiradim. Boisi, o‘shanda o‘n kun yotganim elga doston bo‘ldi.
El orasida yuruvsiz bo‘ldim. Mana, dostonim deyarli unut bo‘ldi. Ko‘ngilsiz dostonimni
yana qo‘zg‘agim kelmadi.
— Botir aka, bo‘lgan ish bo‘ldi, buyog‘i sindi. Qo‘ying, shu arizabozlikni, — dedim.
— Iya-iya! Hey, og‘izga qarab gapirilsin! Kim arizaboz? Bizmi? Biz yozuvchimiz, bilib
qo‘y, yozuvchi! Xalq yo‘lidagi, haqiqat yo‘lidagi yozuvchilarmiz! Anavi g‘azal, roman...
yozuvchilar yana nima yozadi, o‘rtoq Hamidov?
Qabatidagi adabiyot muallimi o‘z ulushini qo‘shdi:
— Poema, ballada...
— Ha-ha! Poema, ballada yozuvchilaring yozuvchi emas, biz yozuvchi! Mana, biz! Yozuvchilaringning
asarlarida fakt yo‘q, adres yo‘q! Masalan, mana o‘zimizning Tog‘ay! Bo‘ri
bechoraning o‘g‘li! O‘lishni kitob qilib yozdi. Endi ko‘pkariniyam kitob qilayotgan emish.
Yozishga yozdi, lekin tekshirtirmadi, chora ko‘rdirmadi. Xalqqa nafi tegmadi. Xalq
yozuvchilarning kitobini pul sarf qilib oladi. Vaqtini isrof qilib, erinmay o‘qiydi. Keyin...
qayg‘uli asarni nima deydi, o‘rtoq Hamidov? Ha-ha, tragediya! Tragediya bo‘lsa
ta’sirlanib yig‘laydi. Agar... o‘rtoq Hamidov? Vo-vo-vo, satirik bo‘lsa, qah-qah urib
kuladi. Bari quruq safsata! Xalqning biron-bir ishini bitkazib bermaydi. Xalqning kamko‘
sti esa achib yotibdi. Xalqqa kim amaliy yordam beradi? Biz! Demak, asl yozuvchi biz!
To‘g‘ri, yozganlarimizni kitob qilib chiqarmaymiz. Asarlarimiz turli idoralarda qolib ketadi.
Lekin kitob qilib chiqaramiz desak, chiqaramiz. Ana, sandiqda yuzlab shikoyat
asarlarimiz nusxasi taxlanib yotibdi. Ikkinchi marta og‘izdan arizaboz degan gap
chiqarilmasin, ha!
— Tavba qildim aka, tavba qildim.
— Shunday bo‘lsin! Endi gapirilsin. Boshidan boshlansin.
— Shu, bir kechasi mendan beshbattar iyig‘i chiqqan bir kal keldi. Yonida ikkita shapkada
bor...
Ot kishnagan oqshom (qissa). Tog’ay Murod